Ryzyko zawodowe na stanowisku pilarz-drwal. Metoda matrycy ryzyka wg Polskiej Normy PN-N-18002:2011 dla niemierzalnych czynników środowiska pracy

Paliwo i olej napędowy

Natomiast obecność paliwa i oleju napędowego należy w ocenie ryzyka zawodowego dla stanowiska pilarza-drwala rozpatrywać przez pryzmat zagrożenia o charakterze pożarowym w sytuacji nieodpowiedniego składowania lub zaniedbań w zakresie utrzymania porządku.

Warto zaznaczyć, że wykorzystywanie w pracy pilarza-drwala urządzeń spalinowych powoduje powstawanie i miejscowe gromadzenie, często w nadmiarze, określonych ilości spalin silnikowych. Występowanie spalin w tym przypadku jest sytuacją, która tylko w pewnych okolicznościach może być niebezpieczna i szkodliwa.

Z uwagi na to, że stanowisko pracy zorganizowane jest na terenie zewnętrznym, gdzie występuje jego naturalne przewietrzanie, to w sytuacji wykonywania pracy w bliskości rury wydechowej silnika spalinowego urządzenia obsługiwanego ręcznie lub w miejscu pracy, gdzie mogą gromadzić się miejscowo spaliny, stają się one zjawiskiem niebezpiecznym. W długim okresie mogą one być zjawiskiem szkodliwym. W tym przypadku spaliny występujące na stanowisku pracy mogą trafiać do układu oddechowego pracownika. Podczas sporządzania oceny ryzyka zawodowego takie zagrożenia należy brać pod uwagę.

W sytuacji niebezpieczeństwa narażenie na spaliny może prowadzić do zmian stanu psychofizycznego pracownika, a w sytuacji szkodliwości może inicjować powstanie lub rozwój różnorodnych chorób ze względu na skład chemiczny spalin (np. tlenek węgla, węglowodory, tlenek azotu, tlenki siarki, ołów, sadza, dym, ciężkie związki organiczne w fazie ciekłej itp.).

Zagrożenia biologiczne

Charakterystycznymi zagrożeniami na stanowisku pilarz-drwal są zagrożenia biologiczne. Narażenie na ten rodzaj czynników wynika z wykonywania pracy w środowisku naturalnym, a w szczególności w miejscach występowania niebezpiecznych mikro- i makroorganizmów.

Metoda matrycy ryzyka wg Polskiej Normy PN-N-18002:2011

Metoda matrycy ryzyka wg normy PN-N-18002:2011 [1] jest metodą dwuparametrową. Parametrami ryzyka są możliwe skutki, określane jako ciężkość następstw oraz prawdopodobieństwo, z jakim skutki mogą wystąpić. Szacowanie ciężkości, a także prawdopodobieństwa określa się w trzy- lub pięciostopniowej skali w odniesieniu do każdego zidentyfikowanego zagrożenia. Przyjmując, że ryzyko zawodowe jest prawdopodobieństwem wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, które powodują wystąpienie określonych strat, to ocena ryzyka zawodowego będzie procesem analizowania tego ryzyka i wyznaczeniem jego dopuszczalności [2].

W metodzie matrycy ryzyka wg Polskiej Normy PN-N-18002:2011 szacowanie ryzyka realizowano poprzez określenie ciężkości następstw, czyli skutków i prawdopodobieństwa następstw, z jakimi mogą one wystąpić.

W tab. 2 przedstawiono szacowanie ciężkości następstw oddziaływania poszczególnych czynników wraz z charakterystyką tych skutków. Ciężkość skutków sklasyfikowano w trzech grupach: następstwa o małej szkodliwości, szkodliwości i dużej szkodliwości. Po oszacowaniu ciężkości następstw kolejnym ocenianym parametrem jest prawdopodobieństwo ich wystąpienia. W tab. 3 zaprezentowano szacowanie prawdopodobieństwa następstw, gdzie sklasyfikowano je jako mało prawdopodobne, prawdopodobne i wysoce prawdopodobne. Tab. 3 zawiera również charakterystykę dla poszczególnych rodzajów prawdopodobieństwa.

W opisywanej metodzie matrycy ryzyka wartościowanie szacowanego ryzyka przeprowadza się poprzez odczytanie jego wartości z matrycy w skali trzy- lub pięciostopniowej. Tab. 4 przedstawia wartościowanie ryzyka w skali trójstopniowej, a tab. 5 − wartościowanie w skali pięciostopniowej dla niemierzalnych czynników środowiska pracy.

Wyznaczenie ryzyka zawodowego dla stanowiska pilarz-drwal

Szacowanie ryzyka dla stanowiska pilarz-drwal przeprowadzono za pomocą metody matrycy ryzyka wg Polskiej Normy PN-N-18002:2011 [1] z wartościowaniem w skali pięciostopniowej dla niemierzalnych czynników środowiska pracy. Tab. 6 zawiera wartości parametrów ciężkości następstw i prawdopodobieństwa dla zidentyfikowanych czynników zagrożenia wraz z określonym wartościowaniem ryzyka dla każdego z nich. Przeprowadzona analiza wartości ryzyka dla poszczególnych czynników daje podstawy do podejmowania decyzji dotyczących akceptacji poziomu ryzyka lub podjęcia koniecznych działań w celu jego zmniejszenia lub zapewnienia, że ryzyko zostanie na akceptowalnym poziomie. Akceptowalny poziom ryzyka może w takim przypadku wynikać z przyjętej przez organizację polityki bezpieczeństwa i higieny pracy, a także obowiązujących wymagań przepisów prawa i norm [2].

Ocena ryzyka zawodowego ma na celu poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy na każdym stanowisku pracy.

Konieczność podejmowania działań korygujących

Podstawowym celem oceny ryzyka jest jego ograniczenie do jak najniższych możliwych wartości lub zupełna neutralizacja. Uzyskane wartości ryzyka dla poszczególnych czynników podlegają ocenie i analizie w aspekcie możliwości poprawy warunków bezpieczeństwa, a także zastosowania odpowiednich i adekwatnych działań profilaktycznych. W szczególności analiza ta jest konieczna w stosunku do wartości ryzyka na poziomie dużym i bardzo dużym. W tych przypadkach konieczne jest natychmiastowe wprowadzenie działań korygujących, zmniejszających lub eliminujących ryzyko. Takie działania nie są możliwe w każdym przypadku. Wobec tego podejmuje się działania eliminujące zagrożenie będące źródłem niebezpieczeństwa. Analiza taka może być oparta na zasadzie technika-organizacja-ludzie, gdzie analizie zostaje poddane ryzyko zawodowe dla danego stanowiska pracy z punku widzenia bezpieczeństwa rozwiązań i stosowanych maszyn i urządzeń technicznych oraz ochrony zbiorowej, jakości procesów zarządczych i organizacji pracy na stanowisku, jak również funkcjonowania człowieka na stanowisku pracy z jego możliwościami psychofizycznymi oraz możliwą ochroną indywidualną.

Rodzaj podejmowanych działań w celu zmniejszenia lub eliminowania ryzyka zawodowego na stanowisku pracy będzie miał zindywidualizowany charakter dla każdej z organizacji.

Podsumowanie

Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pilarz-drwal jest kluczowym krokiem w zapewnieniu bezpieczeństwa pracowników pracujących w leśnictwie i przemyśle drzewnym. Stanowisko to wiąże się z wieloma potencjalnymi zagrożeniami, które wymagają odpowiedniej analizy, a także właściwego zarządzania. Skuteczna redukcja i minimalizowanie ryzyka zawodowego na stanowisku pilarz-drwal wymaga stałego monitorowania, jak również zapewnienia odpowiedniego stanu technicznego wykorzystywanych narzędzi, maszyn i pozostałych urządzeń technicznych, właściwej organizacji pracy, właściwego przygotowania pracowników czy odpowiednich środków ochrony indywidualnej dostosowanych do zmieniających się warunków i sytuacji podczas pracy. Zapewnienie bezpieczeństwa pracowników m.in. poprzez właściwą ocenę ryzyka zawodowego jest priorytetem, który ma istotny wpływ na efektywność, a także skuteczność pracy w branży leśnej i drzewnej.

Piśmiennictwo

1. PN-N-18002:2011 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy – Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego. PKN, Warszawa 2011.
2. Ocena ryzyka zawodowego, red. A. Świeboda. Wydawnictwo Wiedza i Praktyka Sp. z o.o., Warszawa 2015.
3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. z 2003 r., nr 169, poz. 1650 z poźn. zm.).
4. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2004 r., nr 180, poz. 1860 z późn. zm.).
5. Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2006 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu niektórych prac z zakresu gospodarki leśnej (Dz.U. z 2006 r., nr 161, poz. 1141).
6. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1465).

Przeczytaj również: Ergonomia na stanowisku drwal-pilarz

Galeria

Zobacz więcej