Ergonomia prac spawalniczych

Obowiązki zawodowe

Spawanie wykonuje oczywiście spawacz, czyli pracownik posiadający wymagane kwalifikacje i uprawnienia, zajmujący się zawodowo przetwarzaniem (przy wykorzystaniu procesów spawalniczych) elementów wykonywanych z metalu. Jego praca polega zwykle na łączeniu (spawaniu) bądź przecinaniu łukiem elektrycznym lub gazowym elementów wykonanych ze stali, z żeliwa, metali nieżelaznych i ich stopów. W praktyce o umiejętnościach spawacza najlepiej świadczy jakość wykonanej spoiny – jej grubość, szerokość i stopień wygładzenia.

Do głównych obowiązków zawodowych spawacza elektrycznego należą:

• obsługa i konserwacja narzędzi, maszyn i urządzeń wykorzystywanych podczas spawania;
• przestrzeganie technologii procesów i doboru parametrów spawania w zależności od rodzaju konstrukcji;
• przygotowywanie powierzchni do spawania przez czyszczenie i ukosowanie krawędzi; 
• sprawdzanie jakości wykonywanych prac spawalniczych na podstawie wyglądu zewnętrznego oraz pomiarów za pomocą przyrządów i narzędzi do kontroli złącz spawanych;
• stosowanie odpowiednich metod spawania;
• wykonywanie operacji przecinania metali z wykorzystaniem łuku elektrycznego;
• układanie elementów gotowych (pospawanych) w odpowiednich pojemnikach;
• wykonywanie czynności transportowych przy dostarczaniu i odstawie pojemników na stanowisko spawalnicze;
• utrzymanie porządku na stanowisku pracy;
• zachowanie warunków ppoż. na stanowisku.

Dodatkowe umiejętności

Należy w tym miejscu podkreślić, że niektóre techniki spawania/cięcia przy użyciu np. łuku elektrycznego wymagają posiadania dodatkowych umiejętności – np.: blacharza, tokarza, kowala czy ślusarza. Ponadto prace spawalnicze mogą odbywać się zarówno w pomieszczeniach zamkniętych (hale produkcyjne, warsztaty remontowe, pochylnie lub wnętrza kadłubów statków), jak i na przestrzeni otwartej. Wiele z nich wykonywanych jest na wysokości, ale także i w rzekach, basenach, ciągach wodno-kanalizacyjnych.

Pracę spawacza można w pewnym sensie porównać do pracy chirurga czy dentysty. We wszystkich tych zawodach liczy się przede wszystkim jakość wykonanej pracy – często bez względu na zagrożenia ergonomiczne, jakie się z tym wiążą. Oczywiście tylko zagrożenia ergonomiczne, czyli tradycyjnie związane z obciążeniem układu mięśniowo-szkieletowego. Nie może być zatem tolerowania ryzyka zawodowego związanego z pozostałymi czynnikami ryzyka występującymi na stanowisku spawacza, zagrażającymi nie tylko zdrowiu, ale i życiu pracownika. A jest ich naprawdę dużo i wynikają zarówno z warunków środowiska pracy, jak i sposobu jej wykonywania.

Czynniki ryzyka fizycznego

Śliskie, nierówne nawierzchnie, używanie drabin i podestów może powodować urazy w wyniku np. poślizgnięcia, potknięcia i upadku. Spawanie związane jest także z zagrożeniem poparzeniem, pożarem lub wybuchem – odpryski spawalnicze powstające ze stopionego metalu o bardzo wysokiej energii mogą być źródłem zapłonu. Dlatego tak ważnym elementem bezpieczeństwa pracy spawacza jest usunięcie łatwopalnych materiałów z otoczenia, tym bardziej, że przyłbica z ciemnym szkłem chroniąca oczy i twarz może uniemożliwiać wczesne dostrzeżenie płomieni. Używanie nie w pełni sprawnego sprzętu elektrycznego skutkuje ryzykiem porażenia prądem elektrycznym. Spośród czynników fizycznych mających istotny wpływ na zdrowie spawacza należy wymienić także ekspozycję na pola elektromagnetyczne mogącą negatywnie oddziaływać m.in. na układy: nerwowy, hormonalny, enzymatyczny, immunologiczny i genetyczny. Jednak najczęściej spotykanym w praktyce spawalniczej czynnikiem fizycznym jest hałas, którego źródłem są zarówno urządzenia spawalnicze, jak i sam proces spawania lub cięcia.

Spawacz często pracuje w warunkach niedostatecznego oświetlenia. Dodatkowym czynnikiem ryzyka wystąpienia problemów z dobrym widzeniem jest sam łuk elektryczny będący źródłem promieniowania w zakresach: widzialnym, ultrafioletowym i termicznym, co może powodować nie tylko zmęczenie wzroku, ale także zmiany patologiczne w obrębie: spojówek, siatkówek, rogówek i naczyniówek gałek ocznych.

Przeczytaj również: Wdrażanie zmian zachowań w organizacji. Metoda sześciu źródeł wywierania wpływu

Galeria

Zobacz więcej