Bezpieczna obróbka metali

Jak identyfikować zagrożenia i unikać ich na stanowisku pracy?

Już na etapie projektowania stanowisk pracy należy zadbać o wymagane technologicznie usytuowanie maszyn, zgodne z wymaganiami bezpieczeństwa, i odpowiedni montaż. W obecnym stanie prawnym wszystkie eksploatowane w zakładzie maszyny tego typu powinny spełniać wymagania zasadnicze określone w przepisach – Ustawa z 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz.U. z 2002, nr 166, poz.1360. t.j.: Dz.U. 2017, poz. 1226 z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz.U.2008.199.1228; zmiany Dz.U. z 2011, nr 124, poz. 701) – weszło w życie 29 grudnia 2009 r. – wdraża postanowienia Dyrektywy 2006/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie maszyn, zmieniającej dyrektywę 95/16/WE (przekształcenie) – tzw. Dyrektywa maszynowa.

Wymagania eksploatacyjne, które należy uwzględnić

• montaż i eksploatacja obrabiarek powinny być zgodne z dokumentacją techniczno-ruchową lub instrukcją obsługi,
• transport zmechanizowany przedmiotów przeznaczonych do obróbki skrawaniem i ich odbiór po wykonanej obróbce należy tak organizować, aby nie powodował zagrożenia bezpieczeństwa dla pracowników, a także transportu wewnątrzzakładowego,
• narzędzia pomocnicze i pomiarowe stosowane przy obsłudze obrabiarek powinny być oddzielone od miejsca składowania przedmiotów przed i po obróbce skrawaniem,
• wióry powstające podczas pracy obrabiarek powinny być na bieżąco usuwane z pomieszczeń pracy lub hal na składowiska zakładowe,
• przy wieloosobowej obsłudze obrabiarek kierujący pracownikami musi mieć możliwość obserwowania bez przeszkód pracy nadzorowanych obrabiarek,
• obrabiarki powinny być wyposażone w osłony chroniące pracowników przed urazami powodowanymi przez wióry oraz przed rozbryzgiem cieczy chłodzących,
• należy zapewnić oświetlenie stanowisk pracy, jeżeli elektryczne to o napięciu bezpiecznym (24 V),
• stanowiska pracy przy obrabiarkach powinny mieć powierzchnię równą, bez progów i śliskich nawierzchni. 

Czytaj także: Rolnictwo – wciąż dużo wypadków przy pracy

Wymagane wyposażenie obrabiarek

W zakres niezbędnego wyposażenia obrabiarek wchodzą:

• osłony uniemożliwiające ich otwarcie podczas pracy obrabiarki (osłony stałe, wystające poza obrys obrabiarki oraz osłony ruchome, zmieniające swoje położenie w czasie pracy obrabiarki muszą być oznakowane barwami i znakami bezpieczeństwa, zgodnie z PN),
• sprawnie działające wyłączniki lub system wyłączników, łatwo dostępnych z miejsca roboczego,
• sygnalizatory (dźwiękowe, świetlne lub barwne) ostrzegające przed niebezpieczeństwem, umieszczone w strefie dobrego słyszenia, a także widzenia przez pracowników,
• urządzenia do uruchamiania i wyłączania obrabiarek wykluczające ich przypadkowe włączenie,
• wyłączniki awaryjne (koloru czerwonego),
• uchwyty (imadła, przyrządy) zabezpieczające obrabiany przedmiot przed zmianą położenia lub wyrwaniem,
• hamulce umożliwiające szybkie zatrzymanie (obrabiarki szybkobieżne).

Najważniejsze zasady bezpieczeństwa obsługi obrabiarek

Należy pamiętać, że przy obsłudze obrabiarek do metalu należy przestrzegać następujących zasad:

• każdorazowo przed uruchomieniem obrabiarki pracownik winien sprawdzić dokładnie, czy uruchomienie obrabiarki nie grozi wypadkiem (czy obrabiarka ma wszystkie niezbędne osłony i zabezpieczenia), przy obsłudze wieloosobowej każdy z pracowników powinien potwierdzić, że można uruchomić obrabiarkę,
• stanowiska pracy wokół obrabiarek nie powinny powodować niebezpiecznych sytuacji przy ich obsłudze,
• drogi i przejścia wokół nich powinny uwzględniać wymóg organizacji bezpiecznych stanowisk pracy,
• wszędzie tam, gdzie jest to możliwe, należy stosować urządzenia pomocnicze do podnoszenia i zakładania przedmiotów przeznaczonych do obróbki,
• podczas obsługi obrabiarek pracownicy powinni być wyposażeni w środki ochrony indywidualnej (np. okulary ochronne, ochrony dróg oddechowych) i używać ich ze względu na niebezpieczeństwo urazów,
• usuwania wiórów należy dokonywać za pomocą np. sprężonego powietrza, szczotek, haczyków,
• naprawa obrabiarek powinna być wykonywana przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje zawodowe (po zatrzymaniu, wyłączeniu i umieszczeniu czytelnych napisów, np. „Naprawa – nie uruchamiać”),
• miejsce pracy powinno być odpowiednio oświetlone (najlepiej światłem dziennym), przy oświetleniu elektrycznym źródła światła nie mogą powodować olśnienia wzroku pracownika, należy stosować oświetlenie miejscowe bezpośrednio skierowane na obrabiany przedmiot,
• podłoga wokół obrabiarek winna być sucha, a także nie może być śliska,
• obrabiarki o napędzie, a także sterowaniu elektrycznym powinny mieć sprawną (sprawdzoną) ochronę przeciwporażeniową,
• należy zapobiegać możliwości bezpośredniego zetknięcia się ciała pracownika z płynami chłodzącymi.

Czytaj również: Jak informować o ryzyku zawodowym?

Galeria