Towary niebezpieczne. Klasyfikacja i zagrożenia
Charakterystyka zagrożeń stwarzanych przez towary niebezpieczne
Klasa 1
Do klasy 1 zaliczono ciekłe lub stałe materiały wybuchowe mogące w następstwie reakcji chemicznej wydzielać gazy o takiej temperaturze i ciśnieniu oraz z taką prędkością, że mogą doprowadzać do zniszczeń w otaczającym środowisku. Reakcja ta może zostać zainicjowana zarówno w sposób samorzutny, jak również pod wpływem zewnętrznego bodźca energetycznego. Niemniej jednak, aby dana substancja mogła być postrzegana jako materiał wybuchowy, musi spełniać określone warunki, wśród których możemy wyróżnić:
- dużą szybkość przemiany,
- wykazywanie tendencji do egzotermicznej przemiany struktury chemicznej,
- występowanie przeważającej części powstałych produktów w postaci gazowej.
Wśród materiałów wybuchowych występują związki chemiczne oraz mieszaniny. Jednakże, bez względu na rodzaj materiału wybuchowego, powinien spełniać on optymalne kryteria w zakresie wystarczającego zasobu energii do wykonywania prac, wrażliwości na bodźce energetyczne, a co najważniejsze z punktu widzenia bezpieczeństwa – zadowalającej trwałości podczas transportu i przechowywania.
Tytuł klasy 1 obejmuje ponadto materiały pirotechniczne przeznaczone do wytwarzania efektów cieplnych, świetlnych i dźwiękowych, gazu lub dymu bądź połączenia tych efektów, będących wynikiem bezdetonacyjnej, egzotermicznej reakcji chemicznej. Do klasy 1 zaklasyfikowano również przedmioty wybuchowe oraz inne materiały i przedmioty, które wytwarzane są sposobami wybuchowymi lub pirotechnicznymi w celu uzyskania efektów praktycznych. Z uwagi na to, że materiały i przedmioty wybuchowe wykazują pewne zróżnicowanie pod względem rodzaju i zasięgu stwarzanych zagrożeń, podzielono je na sześć podklas (1.1-1.6). Materiałom i przedmiotom wybuchowym przypisano również określone grupy zgodności, określające poniekąd właściwości użytkowe tych materiałów i przedmiotów. Przykłady towarów niebezpiecznych klasy 1: trotyl, naboje do broni, zapalniki detonujące.
Definicje podklas – zobacz tabelę
Definicje grup zgodności – zobacz tabelę
Klasa 2
Tytuł klasy 2 obejmuje:
- gazy czyste,
- mieszaniny gazów,
- mieszaniny jednego lub więcej gazów z jednym bądź wieloma innymi materiałami,
- przedmioty, które zawierają takie materiały.
Zagrożeniem dominującym, odzwierciedlającym niebezpieczeństwo związane z manipulowaniem, magazynowaniem i przewozem tych towarów jest bez wątpienia emisja gazu spowodowana ciśnieniem lub reakcją chemiczną. W obrębie tej klasy, gazy podzielono na kategorie względem stanu fizycznego, przedmiotów i urządzeń, które zawierają gazy. Dodatkowo, gazy jako materiały klasy 2 zaliczono do grup, zgodnie z ich dodatkowymi właściwościami niebezpiecznymi, tj.: gazy duszące, gazy utleniające, gazy palne, gazy trujące, gazy żrące. Grupy te mogą być reprezentowane zarówno za pomocą jednego zagrożenia, jak również przez kombinację dwóch lub trzech zagrożeń, np. UN 1017 CHLOR, 2TOC – gaz skroplony, trujący, utleniający, żrący. Przykłady towarów niebezpiecznych klasy 2: acetylen, propan-butan, aerozole
Klasa 3
Materiały ciekłe zapalne to materiały, których przewóz realizowany jest w największym natężeniu. Podyktowane jest to faktem, że do tej klasy zostały zaklasyfikowane ropopochodne. Są to również indywidua, które najpowszechniej występują w życiu codziennym. Do przykładów w tym zakresie możemy śmiało zaliczyć: wyroby perfumeryjne, farby, lakiery do paznokci czy też napoje alkoholowe.
Tytuł klasy 3 obejmuje materiały ciekłe oraz przedmioty zawierające materiały tej klasy o temperaturze zapłonu nie wyższej niż 60°C. W odstępstwie od głównej, założonej reguły w kryteriach klasyfikacyjnych, tytuł klasy obejmuje również materiały ciekłe wraz ze stopionymi materiałami stałymi o temperaturze zapłonu wyższej niż 60°C, które przewożono lub dostarczono do przewozu w stanie podgrzanym do temperatury równej lub wyższej niż ich temperatura zapłonu, materiały wybuchowe ciekłe odczulone oraz olej napędowy, olej gazowy oraz olej opałowy lekki o temperaturze zapłonu nie wyższej niż 100°C (UN 1202). Natężenie zagrożenia w tej klasie wyznacza się na podstawie temperatury zapłonu i temperatury początku wrzenia. Przykłady towarów niebezpiecznych klasy 3: farby, wyroby perfumeryjne, rozpuszczalniki.