Marcin Stanecki: Inspektor działa w imieniu państwa i musi mieć w ręku odpowiednie narzędzia

Jak PIP ocenia skuteczność obecnych kar i sankcji? Czy potrzebne są surowsze regulacje, aby wymusić przestrzeganie przepisów BHP?

Obecne stawki grzywien nakładanych przez inspektorów robią wrażenie wyłącznie na mikro- i małych przedsiębiorcach. Kwota 2 tysięcy złotych może być dotkliwa dla pracodawcy zatrudniającego kilka osób, jednak nie robi większego wrażenia na dużym podmiocie. Dlatego powinna być wyższa rozpiętość kwot grzywien. Zgłaszamy ten postulat od wielu lat i mam wrażenie, że jest już społeczne przyzwolenie na to, by kary nakładane na nieuczciwych pracodawców były współmierne do powagi i skali naruszeń prawa pracy, a szczególnie przepisów BHP. Inspektor działa w imieniu państwa i musi mieć w ręku odpowiednie narzędzia. Inaczej państwo niereagujące odpowiednio na przypadki naruszenia prawa i zagrożenia życia zatrudnionych będzie odbierane jako słabe i przyzwalające na patologie.

Czy zdarzają się sytuacje, w których Inspekcja chciałaby nałożyć sankcje, ale ogranicza ją obowiązujące prawo?

Inspektor kontroluje i sprawuje nadzór nad stosowaniem obowiązujących przepisów. Naszym zadaniem nie jest wyszukiwanie nowych obszarów czy definiowanie zachowań, za które trzeba karać. Owszem, analizujemy sytuację na rynku pracy i stosowane nowe formy prowadzenia działalności organizacji pracy. Jeśli naszym zdaniem potrzebne są nowe przepisy, które uregulują, ucywilizują pewne praktyki, to zgłaszamy je właściwym organom, resortom i Radzie Ochrony Pracy. Jednak te zgłoszenia nie zakładają z góry konieczności karania przedsiębiorców.

Czy PIP zamierza zintensyfikować działania edukacyjne, aby podnieść świadomość BHP wśród pracowników, a nie tylko pracodawców?

Jednym z moich priorytetów jest doprowadzenie do sytuacji, w której Państwowa Inspekcja Pracy nie będzie kojarzona jedynie z kontrolami. Szeroko pojęta prewencja skierowana do wszystkich podmiotów obecnych na rynku pracy ma być równie ważną sferą naszej aktywności. Symbolicznym przejawem tej filozofii ma być zmiana art. 1 naszej ustawy. Obok zapisu mówiącego, że Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli, znajdzie się fragment mówiący o tym, że naszym powołaniem jest także prewencja. Oczywiście tę deklarację należy wypełnić treścią. Nie czekając na zmianę ustawy, już to robimy. Staramy się wykorzystywać do tego celu wszelkie dostępne kanały, z mediami społecznościowymi włącznie. Problemem są oczywiście pieniądze, prewencja kosztuje, ale wydatki na ten cel to inwestycja. Coraz więcej osób to rozumie. Tam, gdzie to możliwe, angażujemy instytucje, samorządy, stowarzyszenia, by prowadzić prewencję razem z partnerami, którzy rozumieją jej znaczenie.

W jaki sposób PIP angażuje młodych ludzi w tematykę bezpieczeństwa pracy, szczególnie w kontekście pierwszego zatrudnienia?

Państwowa Inspekcja Pracy od lat prowadzi program edukacyjny „Kultura bezpieczeństwa”, który kieruje się do uczniów szkół ponadpodstawowych, takich jak licea, technika oraz szkoły branżowe, a także do słuchaczy wyższych uczelni. Państwowej Inspekcji Pracy zależy na tym, by młodzi ludzie wkraczający na rynek pracy znali swoje prawa, byli zatrudniani zgodnie z przepisami oraz pracowali w bezpiecznych warunkach. Zajęcia prowadzone w placówkach edukacyjnych, zarówno przez kadrę dydaktyczną, jak i inspektorów pracy, mają na celu zainteresowanie młodych ludzi tematyką prawnej ochrony pracy, w tym zasad bezpiecznego jej wykonywania na różnych stanowiskach oraz dostarczenie im wiedzy w tym zakresie.