Zakłady dużego i zwiększonego ryzyka. Dyrektywa Seveso III
Raport o bezpieczeństwie
Prowadzący zakład o dużym ryzyku dodatkowo jest obowiązany do opracowania raportu o bezpieczeństwie. Musi w nim wykazać że m.in. zostały zachowane zasady bezpieczeństwa; reguły prawidłowego projektowania, wykonania i utrzymywania instalacji, w tym magazynów i urządzeń; opracować wewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy. Wewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy opracowuje się na podstawie scenariuszy poważnej awarii przemysłowej wymienionych w raporcie o bezpieczeństwie, dotyczących zdarzeń, w szczególności pożarów, wybuchów i emisji, charakteryzujących się najniekorzystniejszymi skutkami. Plany wewnętrzne obejmują swoim zakresem teren zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej.
Szczegółowe wymagania dla raportu o bezpieczeństwie zakładu o dużym ryzyku określa Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 23 lutego 2016 r. (Dz.U. z 2016 r., poz. 287), a dla wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać plany operacyjno-ratownicze (Dz.U. z 2016 r., poz. 821). Podobnie jak w przypadku programu zapobiegania awariom, co najmniej raz na 5 lat należy dokonać analizy raportu o bezpieczeństwie i wprowadzić uzasadnione zmiany. Co najmniej raz na 3 lata należy przeprowadzić analizę i przećwiczyć realizacje planu operacyjno-ratowniczego wewnętrznego i zewnętrznego.
Współpraca zakładów
Prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku, o dużym ryzyku oraz niebędący zakładem o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku, będące zakładami sąsiednimi, współpracują w zakresie wzajemnego informowania się o czynnikach mogących przyczynić się do zwiększenia zagrożenia awarią przemysłową lub pogłębienia jej skutków, lub powodować wystąpienie efektu domino. Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, na podstawie informacji podanych przez prowadzących zakłady w zgłoszeniu lub wyników kontroli, ustala grupy zakładów, których zlokalizowanie względem siebie może spowodować efekt domina. W skład grupy zakładów mogą wchodzić te o zwiększonym ryzyku; o dużym ryzyku; niebędące zakładami o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku.
Bezpieczeństwo publiczne – analizy UDT
Szczególna rola w zapewnieniu bezpieczeństwa w zakładach dużego i zwiększonego ryzyka przypada Urzędowi Dozoru Technicznego.
W ramach działań ustawowych dozorem technicznym objęte są działania zmierzające do zapewnienia bezawaryjnego funkcjonowania urządzeń technicznych. Celem urządzeń jest zapewnienie bezpieczeństwa publicznego. Wykonywanie inspekcji urządzeń ciśnieniowych i bezciśnieniowych oraz rurociągów technologicznych podnosi poziom ochrony zakładów. Ale to tylko jedna z dziedzin, w której uczestnicy Urząd Dozoru Technicznego. Działamy też w szeroko rozumianych ekspertyzach technicznych. Badania diagnostyczne i ekspertyzy z zakresu bezpieczeństwa pracy urządzeń technicznych i instalacji podnoszą poziom bezpieczeństwa. Minimalizują ryzyko związane z ich eksploatacją poprzez wskazywanie najistotniejszych obszarów ryzyka lub najefektywniejszych sposobów jego redukcji.
Szczególnie bliskie Dyrektywie Seveso są ekspertyzy techniczne w zakresie analizy zagrożeń i oceny ryzyka:
- PHA (Preliminary Hazard Analysis) – Wstępna Analiza Zagrożeń,
- HAZOP (Hazard and Operability Studies) – Analiza Zagrożeń i Zdolności Operacyjnych,
- C-HAZOP (Control Hazard and Operability Studies) – Analiza Zagrożeń i Zdolności Operacyjnych Automatyki,
- LOPA (Layer of Protection Analysis) – Analiza Warstw Zabezpieczeń,
- FTA (Fault Tree Analysis) – Analiza Drzewa Błędów,
- ETA (Event Tree Analysis) – Analiza Drzewa Zdarzeń,
- SIL (Safety Integrity Level) – Poziom Nienaruszalności Bezpieczeństwa,
- FSA (Functional Safety Assessment) – Ocena Bezpieczeństwa Funkcjonalnego,
- FMEA (Failure Mode and Effects Analysis) – Analiza Rodzajów Błędów oraz ich Skutków,
- RBI (Risk Based Inspection) – Planowanie Inspekcji na Podstawie Analizy Ryzyka.
WAŻNE
Zewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy
Na podstawie informacji uzyskanych od prowadzącego zakład o dużym ryzyku, komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej opracowuje zewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy dla terenu narażonego na skutki awarii przemysłowej, położonego poza zakładem o dużym ryzyku z uwzględnieniem ewentualnych oddziaływań transgranicznych. Zewnętrzne plany operacyjno-ratownicze opracowuje się na podstawie scenariuszy zawartych w planach wewnętrznych, których skutki zdarzeń wykraczają poza teren zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. Zatwierdzenie zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego wymaga udziału społeczeństwa.
Przeczytaj również: Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia podczas wykonywania prac na wysokości w budownictwie