Kształtowanie kultury bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na budowie

Z czym należy utożsamiać kulturę BIOZ?

Kultura BIOZ budowy obejmuje z jednej strony zachowania i działania pracowników budowlanych, regulowane przez przepisy, procedury i systemy określające zachowania bezpieczne, a z drugiej łączy się z odczuciami i percepcją pracowników biorących udział w budowie [1].

Tworzy się współzależność, w której z jednej strony zachowania pracowników budowy są uzależnione od kultury BHP organizacji, która zatrudnia pracownika, a z drugiej natomiast zachowania pracowników budowy kształtują kulturę BIOZ budowy, utrwalając pewne przekonania i postawy. Zdaniem badaczy problematyki bezpieczeństwa i ochrony zdrowia kultura BIOZ powinna być utożsamiana z:

• stanem świadomości pracowników dotyczącym zagrożeń występujących w środowisku pracy;
• stopniem zaangażowania organizacji, a także jej pracowników w zapewnienie bezpiecznych stanowisk pracy;
• poczuciem bezpieczeństwa pracowników;
• zapewnieniem bezpiecznych i higienicznych warunków w środowisku pracy;
• zapewnieniem przez pracodawcę zgodności z obowiązującymi przepisami prawnymi dotyczącymi BHP;
• wzorcami zachowań, systemem wartości kształtujących stosunek do problematyki BHP;
• całościowym podejściem do planowania, organizowania, wdrażania, monitorowania, a także doskonalenia działań w obszarze BHP [6].

Kultura BIOZ może być rozpatrywana w odniesieniu do pojedynczych osób, określonej grupy ludzi czy organizacji, a także do społeczeństwa, a działania kształtujące kulturę BIOZ budowy powinny się odbywać na poziomie: pracownika (jednostki), przedsiębiorstwa (organizacji), społeczeństwa [12].

Kształtując kulturę BIOZ, należy zwrócić szczególną uwagę na trzy elementy:

• środowisko fizyczne pracy (narzędzia, maszyny, organizację stanowisk pracy);
• zachowania pracowników (przestrzeganie przepisów BHP, przekazywanie informacji współpraca, demonstrowanie troski o bezpieczeństwo wykraczające poza obowiązki);
• cechy wewnętrzne pracowników (wiedza, umiejętności, motywacje) [30, 35].

Model kształtowania kultury BIOZ

Analiza przyczyn wypadków, a także studium opracowań naukowo-badawczych pozwoliły zbudować model kultury BIOZ dla budowy. Na pokazanym modelu (rys. 2) na skuteczne kształtowanie wysokiej kultury BIOZ wpływa nie tylko środowisko fizyczne budowy, ale również zachowania pracowników oraz ich indywidualne cechy. Przy czym należy pamiętać, że wpływ na kulturę bezpieczeństwa i ochronę zdrowia na budowie mają wszyscy pracownicy biorący udział w procesie budowlanym. Proces budowlany przechodzi kolejne etapy, w których zmieniają się niezbędne zasoby (ludzie, sprzęt, a także materiały).

Na kształtowanie kultury BIOZ pracownika budowy (jednostki) mają wpływ:

• indywidualne poglądy, jak również wartości w odniesieniu do własnego życia i zdrowia;
• indywidualne postawy wobec istniejącego ryzyka, zauważalny stopień oceny zachowań ryzykownych;
• przyjmowane wzorce zachowania w sytuacji zagrożenia;
• uznawany poziom formalnych standardów [12].

Na kształtowanie kultury BIOZ w przedsiębiorstwie zatrudniającym pracowników na budowie budowy (organizacji), np. w grupie podwykonawców robót budowlanych, mają wpływ:

• stan świadomości postrzegania zagrożeń charakterystyczny dla danej grupy pracowników (wykonawców, podwykonawców);
• formalne, a także nieformalne funkcjonujące w przedsiębiorstwie normy postępowania w sytuacji zagrożenia;
• osiągnięcia/dokonania organizacyjne, a także techniczne, które mają wpływ na uwzględnienie bezpieczeństwa pracy w zarządzaniu organizacją, planowaniu zadań, nadzorowaniu pracowników i ocenianiu oraz omawianiu i wyjaśnianiu okoliczności i przyczyn zdarzeń, wypadków i katastrof [12].

Wpływ na kształtowanie kultury BIOZ budowy mają:

• akceptowane normy postępowania w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia;
• sposób oceniania innych osób zachowujących się niebezpiecznie;
• wyrażany przez pracowników danej budowy stosunek do ryzyka;
• wartość przypisywana życiu i zdrowiu przez pracowników zatrudnionych na danej budowie.

Galeria

Zobacz więcej