Zautomatyzowane linie produkcyjne. Rozważania o zagrożeniach psychofizycznych

Ruchy zabronione

Nie sposób nie wspomnieć o jeszcze jednym, bardzo ważnym zagadnieniu, które często pojawia się w kontekście prawidłowego zaprojektowania miejsca pracy na linii produkcyjnej, również tej zautomatyzowanej. Mowa tu o konkretnych ruchach wykonywanych przez pracownika, ale nie w sensie monotypii, ale w sensie negatywnego ich wpływu na układ kostno-stawowy. Tego rodzaju ruchy często nazywa się ruchami zabronionymi (zakazanymi). Ich negatywny charakter wynika z tego, że poprzez ich wykonywanie pracownik naraża się na doznanie urazu. Uraz ten nie jest wynikiem zagrożenia mechanicznego, ale wynika wyłącznie z charakteru wykonywanego ruchu.

Sam ruch często jest konsekwencją niepoprawnego zaprojektowania stanowiska pracy. Popularnym przykładem są tu ruchy skrętne tułowia pracownika. Występują one na przykład, gdy pracownik zlokalizowany jest pomiędzy dwoma obszarami, w których wykonuje czynności. Pobiera detale lub narzędzia ze stołu roboczego. Następnie obraca się (bez zmiany pozycji stóp) w stronę obiektu będącego obiektem jego zadania, wykonuje daną czynność (np. przykręcenie śruby, dołożenie części składowej) i obraca się z powrotem w celu pobrania kolejnego detalu lub narzędzia. Takie okoliczności prowadzą do dolegliwości zdrowotnych, choć wydają się dość błahe.

Propozycje działań korygujących wpływających na bezpieczeństwo na zautomatyzowanych liniach produkcyjnych

W celu eliminacji negatywnego wpływu na pracownika wcześniej scharakteryzowanych zagadnień możliwe jest wprowadzenie szeregu zmian. Co ciekawe – mogą one mieć różnoraki charakter, ale bardzo często wiąże się je ze zmianą organizacji pracy na danym stanowisku.

Wspomniana zmiana organizacji dotyczy najczęściej dwóch aspektów – zmiany organizacji samego procesu pracy oraz zmiany w stanowisku pracy. Jeżeli istnieje taka możliwość, należy możliwie często zmieniać stanowiska pracy, na których pracownicy wykonują swoją pracę. Taki zabieg (nazywany rotacją) pozwoli pozbyć się rutyny, wymuszonej pozycji ciała, monotonii, a także monotypii ruchu. Innym sposobem zapobiegania pracy monotonnej jest wprowadzenie przerw na stanowiskach prac, na których pracownicy są na nią najbardziej narażeni.

Ciekawym rozwiązaniem jest wprowadzenie do procesu pracy czynności odmiennych, które będą wymagały od pracownika aktywności o innym charakterze. Jeśli nie ma możliwości wprowadzenia takiego rozwiązania, to poprawę można osiągnąć poprzez ograniczenie liczby powtórzeń tych samych czynności lub zmniejszenie ich częstotliwości i czasu trwania podczas jednej zmiany roboczej. Do działań o charakterze korygującym należy bezwzględnie dodać także działania dotyczące samego miejsca pracy. Odpowiednie zaprojektowanie stanowiska pracy w oparciu o wytyczne ergonomii z pewnością pozwoli na uniknięcie lub przynajmniej zminimalizowanie negatywnego wpływu opisywanych zagadnień na pracownika. Warto również zastanowić się nad odpowiednim wyposażeniem samego stanowiska pracy. Przykładami mogą tu być wyposażenie stanowiska pracy w odpowiedni pozycjoner wspomagający pracownika w przypadku konieczności przybrania pozycji wymuszonej lub zastąpienie narzędzi ręcznych narzędziami z napędem. Nie bez znaczenia jest także zorganizowanie dla pracowników miejsca na odpoczynek, a także przeprowadzanie szkoleń pozytywnie wpływających na świadomość pracowników [15].

Galeria