Urządzenia awaryjne – natryski bezpieczeństwa i oczomyjki
Kwestie prawne
Te kwestie są na tyle istotne i ważne dla zdrowia i życia ludzkiego, że na całym świecie zostały uregulowane prawnie. W USA są to przepisy Occupational Safety and Health Administration (OSHA), American National Standards Institute (ANSI) Z358.1. Norma EN 15154 obowiązuje w Europie. W Polsce jest to Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy wskazujące wprost na konieczność instalacji takich urządzeń:
„Jeżeli podczas procesów pracy występuje niebezpieczeństwo oblania pracowników środkami żrącymi lub zapalenia odzieży na pracowniku – nie dalej niż 20 m w linii poziomej od stanowisk, na których wykonywane są te procesy, powinny być zainstalowane natryski ratunkowe (prysznice bezpieczeństwa) do obmycia całego ciała oraz oddzielne natryski (prysznice) do przemywania oczu”. Natryski powinny w razie potrzeby umożliwiać ich natychmiastowe uruchomienie (…). Powinny być zasilane wodą nieogrzewaną i działać niezawodnie bez względu na warunki atmosferyczne 1.
Przepisy szczegółowe
Oprócz przepisów ogólnych istnieje cały szereg przepisów szczegółowych odnoszących się do wybranych rodzajów działalności, nie tylko w bezpośrednim kontakcie z substancjami chemicznymi, ale także w przypadku innych zagrożeń wskazujących na konieczność stosowania urządzeń awaryjnych. Przykładowo można przytoczyć Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu środków chemicznych do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków, które szczegółowo wskazuje, w jakich miejscach oraz przy jakim rodzaju wykonywanych prac powinniśmy mieć możliwość skorzystania z urządzeń awaryjnych. W obiektach lub pomieszczeniach, w których są transportowane, przechowywane lub używane kwasy i zasady nieorganiczne, należy zainstalować wodne natryski ratunkowe oraz zapewnić środki do przemywania oczu wodą i substancjami neutralizującymi 2. Pomieszczenie, w którym jest składowany i pobierany kwas siarkowy, powinno być wyposażone w ratunkowy natrysk wodny 3. Powinien być umieszczony w miejscu składowania i pobierania kwasu solnego 4.
Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w odlewniach metali wskazuje, przy jakich zagrożeniach i jakie urządzenia awaryjne powinny się znajdować:
„w pomieszczeniach, w których występuje niebezpieczeństwo poparzenia pracownika lub zapalenia się jego odzieży roboczej, instaluje się wodne natryski ratunkowe oraz wyposaża się te pomieszczenia w umywalki oraz w oddzielne podręczne środki ochronne służące do przemywania lub przepłukiwania oczu w przypadku dostania się do nich ciała obcego, takie jak płuczki, płukanki lub butelki z solą fizjologiczną. Natryski ratunkowe są zasilane wodą bieżącą o temperaturze pokojowej” 5.
Wybór urządzeń awaryjnych
Myjki do oczu czy natryski bezpieczeństwa powinny stanowić obowiązkowe wyposażenie wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z bezpośrednimi zagrożeniami pracowników stwarzanymi przez substancje i mieszaniny niebezpieczne. Bardzo często jednak ich montaż jest bagatelizowany. Ma to związek z tym, że pracownicy są wyposażeni w ochrony osobiste. Jednak nie zwalniają one z obowiązku montażu urządzeń awaryjnych.
Jeśli wciąż zastanawiasz się, czy wyposażyć stanowisko w urządzenia awaryjne, sprawdź kartę charakterystyki materiałów, z którymi pracujesz. Przeczytaj, co producent napisał w sekcji 4 w punkcie „kontakt z oczami” oraz ocenę ryzyka sporządzoną przez służby BHP dla danego stanowiska.