Ochrona radiologiczna współcześnie. Ochrona pracowników medycznych i pacjentów

W medycynie promieniowanie jonizujące jest wykorzystywane do diagnostyki i radioterapii. Jak prawidłowo chronić pracowników medycznych oraz pacjentów przed szkodliwymi skutkami promieniowania?

W 1895 roku Wilhelm Conrad Roentgen odkrył promienie rentgenowskie, co przyczyniło się do rozwoju dziedzin związanych w szczególności z badaniami medycznymi i wysokospecjalistyczną diagnostyką radiologiczną. Obecnie promieniowanie jonizujące jest wykorzystywane również w: hutnictwie, energetyce, przemyśle chemicznym, elektrycznym, wydobywczym.

W przyrodzie mamy do czynienia z promieniowaniem naturalnym. Źródła promieniowania naturalnego to: gleba, żywność, rośliny, promieniowanie kosmiczne. Produkowane jest przez radionuklidy znajdujące się w skorupie ziemskiej oraz atmosferze. Sztuczne promieniowanie uzyskuje się w: aparatach rentgenowskich, akceleratorach liniowych, tomografach czy reaktorach jądrowych.

Promieniowanie jonizujące

Co rozumiemy przez promieniowanie jonizujące? Zgodnie z definicją zaproponowaną przez Pruszyńskiego [2]: „Promieniowanie jonizujące to rodzaj promieniowania przenikliwego, elektromagnetycznego, którego długość fali mieści się w zakresie od 10 pm do 10 nm, czyli znajduje się w zakresie pomiędzy promieniowaniem ultrafioletowym a gamma; to strumień wysokoenergetycznych fotonów (promieniowanie gamma lub promieniowanie rentgenowskie) albo naładowanych cząstek (np. cząstek beta, cząstek alfa, protonów, jonów itp.). Cząstki promieniowania oddziałują elektromagnetycznie z atomami ośrodka, przez co przekazują część swojej energii elektronom ośrodka, powodując jonizację”.

Promieniowanie jonizujące ma duży wpływ na człowieka i inne organizmy żywe. Jego skutki zależą od: rodzaju promieniowania, wielkości dawki, jego natężenia, czasu ekspozycji, rodzaju narządów napromienianych oraz cech biologicznych organizmu. Nadmierne promieniowanie ma negatywny wpływ na stan zdrowia człowieka i każdego innego organizmu. Dzielimy je na somatyczne (np. choroba popromienna), które występują od razu, oraz genetyczne.

Pracownia rentgenowska – podstawowa komórka wykorzystująca promieniowanie jonizujące

Promieniowanie jonizujące w medycynie jest wykorzystywane przede wszystkim do diagnostyki i radioterapii. Rola, jaką odgrywa promieniowanie w medycynie, jest nie do przecenienia, ale należy zwrócić również uwagę na jego skutki dla zdrowia. Przekroczenie pewnych dawek promieniowania ma negatywny wpływ na organizm, dlatego tak ważna jest ochrona personelu medycznego, pomocniczego oraz pacjentów, którzy są poddawani diagnostyce i leczeniu.

Podstawową komórką, która używa promieniowania jonizującego, jest pracownia RTG, w której wykorzystuje się promieniowanie do technik obrazowania. Z uwagi na zagrożenia związane z promieniowaniem radiolog ma za zadanie dbać o bezpieczeństwo swoje i pacjenta. Warto wspomnieć, że obecnie używane są cyfrowe aparaty rentgenowskie, które zapewniają obraz lepszej jakości przy wykorzystaniu niższej dawki promieniowania.

Galeria