Grzech zaniechania — nie tylko karne konsekwencje

Kto zawiadamia?

Warto jednak podkreślić, że odpowiedzialności karnej przewidzianej w art. 221 k.k. mogą podlegać nie tylko pracodawcy[5] lub osoby zobowiązane do działania w ich imieniu, lecz także inne osoby, na których został nałożony obowiązek zawiadomienia o wypadku przy pracy lub chorobie zawodowej lub sporządzenia odpowiedniej dokumentacji. A tego rodzaju obowiązki wynikają m.in. z art. 5 ust. 3 u.s.w.ch., którym przesądzono, że do spraw związanych ze zgłaszaniem i stwierdzaniem chorób zawodowych do ubezpieczonych wymienionych w przepisach tej ustawy (a więc między innymi wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług) stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu pracy. Co więcej, sprawcą występku z art. 221 k.k. może być także lekarz, który na podstawie art. 235 § 2 k.p. ma obowiązek zgłoszenia właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu i właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy każdego przypadku podejrzenia choroby zawodowej.

Dokumentacja

Sprawcą przestępstwa z art. 221 k.k. może być jedynie osoba zobowiązana do działania polegającego na zawiadomieniu o wypadku przy pracy lub chorobie zawodowej lub zobowiązana do sporządzenia związanej z tymi zdarzeniami dokumentacji. Kluczowe znaczenie ma zatem ustalenie, kto do tych czynności jest zobowiązany. Jeżeli obowiązek spoczywa na zatrudniającym, a jest nim jednostka organizacyjna lub osoba fizyczna, która obowiązki z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych scedowała na inną osobę, konieczne jest ustalenie, na kim konkretnie dany obowiązek spoczywał. Do przypisania tego występku potrzebne jest nadto wykazanie, że sprawca umyślnie zaniechał wykonania ciążącego na nim obowiązku. Gdyby okazało się, że jego zaniechanie wynikało z nieostrożności lub lekkomyślności (a więc było nieumyślne) i dotyczyło pracownika, w grę wchodzić może odpowiedzialność za wykroczenie z art. 283 § 2 pkt 6 k.p.

Jakkolwiek omawiane tu przestępstwo wydaje się zagrożone relatywnie niewysokimi karami (karą ograniczenia wolności lub grzywny), to jednak warto zauważyć, że z jego przypisaniem wiązać się mogą także skutki pozakarne, skutkujące np.:

• wygaśnięciem stosunku pracy,
• niemożnością pełnienia określonego stanowiska
• lub możliwością wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.

dr Sebastian Kowalski
sędzia, adiunkt w Uniwersytecie Szczecińskim WPiA,
wykładowca w OSPIP we Wrocławiu

Źródło: Państwowa Inspekcja Pracy

Może Cię także zainteresować: Zmiana w sferze pracy – nowe zjawiska, nowe podejście, nowe wyzwania legislacyjne