Zakłady dużego i zwiększonego ryzyka. Dyrektywa Seveso III
Zapisy Dyrektywy Seveso
W Dyrektywie Seveso III wprowadzono definicje:
- zakładu o zwiększonym ryzyku (ZZR),
- zakładu o dużym ryzyku (ZDR).
Oznaczają one zakłady, w których znajdują się substancje niebezpieczne w ilościach co najmniej równych wartościom wyszczególnionym w odpowiednich kolumnach załącznika 1 (część 1 i 2) dyrektywy.
Dla poszczególnych substancji oraz kategorii substancji ustalono dwie wartości progowe – mniejszą i większą, kwalifikujące instalację niebezpieczną/zakład odpowiednio do kategorii ZZR lub ZDR. Tak więc zasada kwalifikowania zakładu jako ZZR czy ZDR uzależniona jest od rodzajów oraz ilości magazynowanych substancji.
Poziom ryzyka zakładu
Określenie rodzajów i ilości znajdujących się w zakładzie substancji niebezpiecznych, decydujących o zaliczaniu zakładu o zwiększonym lub dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii, zostało przeniesione do prawa krajowego Rozporządzeniem Ministra Rozwoju z dnia 29 stycznia 2016 r. w sprawie rodzajów i ilości znajdujących się w zakładzie substancji niebezpiecznych, decydujących o zaliczeniu zakładu do takiego o zwiększonym lub dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz.U. z 2016 r., poz. 138).
W rozporządzeniu ustalono kryteria kwalifikacyjne w formie zbioru zasad postępowania oraz dwa wykazy niebezpiecznych substancji chemicznych wraz z granicznymi ilościami tych substancji (wartościami progowymi). Kryteria wskazano poniżej.
Wykazy niebezpiecznych substancji
- Wykaz kategorii substancji stwarzających zagrożenia – tabela 1
Rodzaje i ilości substancji niebezpiecznych z uwzględnieniem kryteriów kwalifikowania ich do kategorii substancji stwarzających zagrożenia. Obejmuje on 4 działy: zagrożenia dla zdrowia (Dział H); zagrożenia fizyczne (Dział P); zag. dla środowiska (Dział E); zagrożenia pozostałe (Dział O). - Nazwy substancji niebezpiecznych – tabela 2
Rodzaje i ilości substancji niebezpiecznych z uwzględnieniem ich nazw i oznaczeń numerycznych. Jest to wykaz substancji i grup substancji, dla których z różnych względów ustalono określone wartości progowe, odmienne od przypisanych kategorii, do której dana substancja została zaklasyfikowana.
Należy przy tym zaznaczyć, że wartości progowe zamieszczone w tab. 2 (szczególne substancje – wyjątki) są nadrzędne wobec wartości progowych podanych w tab. 1 (kategorie).
Gdy maksymalne ilości poszczególnych substancji niebezpiecznych, które mogą znajdować się na terenie zakładu, nie przekraczają wartości podanych w tab. 1 i 2 ww. rozporządzenia, należy podczas zaliczania zastosować procedurę sumowania. Na jej podstawie zakład zostanie zakwalifikowany do jednej z dwóch kategorii.
Określanie kategorii ryzyka
Sumowanie i zaliczanie zakładu do kategorii zwiększonego lub dużego ryzyka polega na przeprowadzeniu prostych działań z uwzględnieniem wszystkich grup substancji niebezpiecznych wg poniższych wzorów.
Dla zakładu zwiększonego ryzyka ZZR:

Dla zakładu zwiększonego ryzyka ZDR:

Jeżeli otrzymany wynik jest równy lub większy od 1, dany zakład należy zaliczyć do kategorii o zwiększonym lub dużym ryzyku (ZZR lub ZDR) wystąpienia poważnej awarii przemysłowej.