Dawka śmiertelna

Dawka śmiertelna jest oznaczeniem toksyczności danej substancji lub szkodliwości promieniowania jonizującego. Wartość LD oznacza dawkę potrzebną do spowodowania śmierci określonego procenta badanych zwierząt określonego gatunku po jej wchłonięciu daną drogą.

Wielkością charakteryzującą toksyczność substancji jest dawka śmiertelna (ang. lethal dose, skrót: LD, lub łac. dosis letalis, skrót DL). Wartość LD oznacza dawkę substancji, jaka powoduje śmierć określonego procentu, określonego gatunku zwierząt po jej wchłonięciu. W katalogach własności toksycznych związków chemicznych stosuje się oznaczenia typu:

LDXy(z) lub LDX(z,y)

gdzie:
– X – oznacza, ile procent zwierząt testowych zmarło po podaniu danej ilości substancji
– y – oznacza gatunek zwierząt, na których przeprowadzano test
– z – oznacza sposób podawania substancji, m.in.:
(inh.) – wdychany (inhaled)
(inj.) – iniekcja
(iv) – dożylnie (intravenous)
(oral) lub (o.) lub (per os) – doustnie
Np.: LD100 mysz (inj.) lub LD100 (inj., mysz) – oznacza dawkę, przy której zmarły wszystkie ze 100 testowych myszy, a substancja była im podawana przez iniekcję. Najczęściej podawany jest indeks LD50 (LD50).

Gdy w oznaczeniu brak jest dodatkowych informacji, najprawdopodobniej test ten był wykonywany na szczurach, którym podawano daną substancję doustnie. Wartości LD są podawane w jednostkach masy substancji na jednostkę masy ciała zwierząt – zazwyczaj w mg/kg. W przypadku substancji wdychanych często zamiast LD podaje się wartość LC (Lethal concentration – Stężenie śmiertelne). Np.: LD50 = 3 mg/1 kg m.c. – oznacza, że dla 50% badanych zwierząt dawka 3 mg/1 kg masy ciała okazała się śmiertelna. Wartość LD5...