Bezpieczna praca w niskich temperaturach
Praca w niskich temperaturach jest zaliczana do pracy w warunkach uciążliwych. Zgodnie z art. 232 Kodeksu pracy pracodawca jest zobowiązany zapewnić nieodpłatnie odpowiednie napoje i posiłki przy pracy w warunkach niesprzyjających dla ludzkiego organizmu. Jak zatem powinna wyglądać bezpieczna praca w niskich temperaturach?
W myśl działu czwartego Kodeksu pracy pracodawca obowiązany jest zapewnić bezpieczne warunki pracy pracownikom. W tym w zakresie organizacji stanowiska pracy i kwestiach związanych z panującymi na nim temperaturami. Zarówno w życiu prywatnym, jak i w miejscu pracy temperatura otoczenia znacząco wpływa na aktywność, samopoczucie czy efektywność przy wykonywanych zadaniach. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy określa, jaką dokładnie temperaturę pracodawca musi zapewnić, z uwzględnieniem rodzaju wykonywanej pracy.
Biorąc pod uwagę metody pracy, a także wysiłek fizyczny niezbędny do wykonania pracy, należy stwierdzić, że temperatura nie może być niższa niż 14°C. Wyjątek stanowią względy technologiczne – praca w chłodni. Dla pracowników wykonujących pracę w pomieszczeniach biurowych temperatura nie może być niższa niż 18°C. Dla pracowników wykonujących lekkie prace fizyczne w pomieszczeniach wymóg jest taki sam jak dla pracy biurowej: 18°C. Istotne jest, aby oprócz zapewnienia odpowiedniej temperatury pomieszczenia i stanowiska pracy zabezpieczyć przed niekontrolowanymi emisją ciepłego powietrza i napływem chłodnego. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 20 września 2001 r. (sygn. akt SA/Bk 75/01) określił, że trudna sytuacja finansowa przedsiębiorstwa, pracodawcy, nie usprawiedliwia stosowania oszczędności w formie zmniejszenie nakładów na ogrzewanie miejsca pracy.
Bezpieczna praca w niskich temperaturach – posiłki i napoje
Praca w niskich temperaturach jest zaliczana do pracy w warunkach uciążliwych, czyli takich, które nie są optymalne dla ludzkiego organizmu. Kodeks pracy określa w artykule 232, że pracodawca jest zobowiązany zapewnić nieodpłatnie odpowiednie napoje i posiłki przy pracy w warunkach uciążliwych. Jest to niezbędny środek profilaktyczny. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów w okresie zimowym przy wykonywaniu prac związanych z wysiłkiem fizycznym, czyli dla prac, w których wydatek energetyczny organizmu wynosi powyżej 1500 kcal, tj. 6280 kJ, dla mężczyzn i powyżej 1000 kcal, tj. 4187 kJ, dla kobiet na otwartej przestrzeni, pracodawca zapewnia posiłki profilaktyczne. Za okres zimowy uznaje się okres od 1 listopada do 31 marca. Ten sam wymóg pracodawca jest obowiązany realizować przy pracach wykonywanych w pomieszczeniach zamkniętych, w których temperatura stale utrzymuje się poniżej 10°C, a wydatek energetyczny organizmu wynosi powyżej 1500 kcal i 1000 kcal, odpowiednio dla mężczyzn i kobiet.
Ustawodawca nakłada na pracodawcę oprócz obowiązku zapewnienia posiłków również napojów profilaktycznych, które – w przeciwieństwie do posiłków – powinny być dostępne dla pracowników w czasie całej zmiany roboczej. Rodzajem pracy w niskich temperaturach obligującego pracodawcę do wydawania profilaktycznych napojów jest praca w warunkach mikroklimatu zimnego. Obowiązek ten występuje, gdy pracownik wykonuje pracę na otwartej przestrzeni w temperaturze poniżej 10°C. A także przy obciążeniu fizycznym związanym z wydatkiem energetycznym powyżej poziomu 1500 kcal dla mężczyzn i 1000 kcal dla kobiet. Są to prace kwalifikowane jako praca umiarkowane w górnej granicy stopnia ciężkości.