Bezpieczna obróbka metali
Bezpieczeństwo i przygotowanie pracowników
Pracownik, zanim przystąpi do pracy na obrabiarce do metali, powinien:
- zapoznać się z dokumentacją wykonawczą, instrukcją obsługi obrabiarki i tabliczką znamionową maszyny,
- zaplanować kolejność wykonywania poszczególnych czynności,
- przygotować: odpowiednie urządzenia pomocnicze umożliwiające składowanie materiałów, półfabrykatów i odpadów,
- materiał do obróbki, ustawiając go w sposób zapewniający maksymalne bezpieczeństwo i łatwość pobierania,
- przygotować niezbędne pomoce warsztatowe, tj.: przyrządy pomiarowe, narzędzia pracy, zmiotki, haczyki itp.,
- zastosować odpowiednie środki ochrony osobistej, np. okulary, maski, ochronniki słuchu, fartuchy skórzane itp.,
- sprawdzić stan techniczny obrabiarki, oświetlenia stanowiska, a w szczególności wizualnie stan instalacji elektrycznej,
- próbnie uruchomić obrabiarkę i sprawdzić jakość jej działania,
- sprzątnąć stanowisko pracy po wykonaniu powierzonych zadań.
Zagrożenia zawodowe przy skrawaniu metali
Pracownik w środowisku pracy może być narażony na oddziaływanie czynników zagrażających jego zdrowiu i życiu, które dzieli się na: niebezpieczne, szkodliwe lub uciążliwe. Zależnie od stężenia, natężenia czy sposobu oddziaływania czynniki niebezpieczne mogą skutkować urazem, szkodliwe zachorowaniem a uciążliwe ograniczeniem sprawności do pracy. Czynniki środowiska pracy dzieli się, zgodnie z obowiązującą w normach klasyfikacją, na czynniki: fizyczne, chemiczne, biologiczne i psychofizyczne.
Wykonywanie czynności związanych z obsługą maszyn w procesie obróbki metali skrawaniem może powodować narażenie operatora obrabiarki na oddziaływanie wymienionych powyżej czynników, które stwarzają zagrożenie wypadkiem czy zachorowaniem.
Czytaj również: Działania pracodawcy w zakresie BHP przy pracach szczególnie niebezpiecznych
Do czynników niebezpiecznych należą przede wszystkim czynniki mechaniczne, takie jak:
- ruchome elementy maszyn – obracające się głowice frezarskie, uchwyty tokarskie, wrzeciona, śruby, wały, miejsca zbiegania się obracających elementów maszyn, np. koła zębate, koła cierne, koła pasowe, koła łańcuchowe, narzędzia poruszające się ruchem prostoliniowym, np. piły ramowe i taśmowe,
- przemieszczające się elementy maszyn, przemieszczane przedmioty – suport maszyn, ruchome stoły maszyn – frezarki, strugarki, szlifierki,
- ostre, wystające i chropowate elementy maszyn – elementy konstrukcyjne maszyn, narzędzia, wióry, zadziory na obrabianych przedmiotach,
- spadające elementy maszyn – ciężkie obrabiane przedmioty, uchwyty, imadła, konik,
- śliskie i nierówne powierzchnie wokół maszyn – wskutek rozprysku lub rozlania się płynów technologicznych (oleje, płyny chłodzące),
- powierzchnie gorące lub zimne – gorące części maszyn i obrabianych przedmiotów, gorąca woda, płyn chłodzący, olej i para,
- wyrzut obrabianych elementów lub narzędzi podczas procesu skrawania metali – wiórów, odprysków, przedmiotów obrabianych, uszkodzonych narzędzi (ściernicy, noży tokarskich, frezów).
Czynnikiem niebezpiecznym jest również zagrożenie związane z porażeniem prądem elektrycznym wskutek bezpośredniego kontaktu z elementem maszyny znajdującym się pod napięciem; pośredniego kontaktu z częściami maszyny pod napięciem w warunkach uszkodzenia (pojawienie się napięcia na obudowie maszyny bądź na innym elemencie, które powinny być odizolowane).
Do szkodliwych czynników fizycznych występujących przy obsłudze maszyn do obróbki metali należą hałas i drgania związane z pracą maszyn do metali (gilotyny do cięcia metalu, przecinarki), mikroklimat (głównie wysoka lub niska temperatura otoczenia oraz wysoka wilgotność powietrza) powoduje obniżenie komfortu pracy, złe samopoczucie operatora oraz zmniejszenie zdolności wykonywanej pracy.
Szkodliwe czynniki chemiczne, które mogą występować przy obsłudze maszyn do obróbki metali, to mgły olejowe lub pyły szlifierskie.
Niekorzystnie wpływają na operatora również czynniki uciążliwe, które mogą zaistnieć z powodu pracy w pozycji stojącej przy maszynie przez cały dzień, niedostosowanej do cech fizycznych i psychicznych operatora, podnoszenia, przenoszenia, przesuwania ciężkich elementów i przedmiotów, stresu wywołanego pośpiechem w pracy, stałej koncentracji uwagi.