Typy osobowości a funkcjonowanie w pracy

Posługując się w opisie osób takimi pojęciami, jak łagodność, bierność, hałaśliwość, agresywność, ambicja, lojalność lub towarzyskość, dokonujemy kategoryzacji według cech psychicznych. Osobowość jest więc kombinacją cech psychicznych, jakimi posługujemy się w klasyfikacji jednostki.

Psychologiczne testy osobowości opierają się przeważnie na teorii cech, czyli na założeniu, że ludzką osobowość można opisać za pomocą pewnych wymiarów, które posiadają dwa bieguny, np. ekstrawersja – introwersja, lękliwość – odwaga, pomiędzy którymi dana cecha może przybierać różne nasilenie. Istnieje oczywiście bardzo wiele cech osobowości, które można w ten sposób opisać. Typologie osobowości próbują w różny sposób uporządkować te cechy, zebrać je w jakieś zbiory, odkryć reguły wiążące poszczególne cechy ze sobą. Każda z typologii stara się znaleźć kilka podstawowych wymiarów, które zorganizowałyby i opisały wszystkie ludzkie cechy, a dzięki temu każdą osobowość. Teoria cech jest często krytykowana przez teoretyków jako jedynie opisowa, niepozwalająca przewidzieć zachowania człowieka.

Pięcioczynnikowy model osobowości

Jedną z najbardziej popularnych teorii jest pięcioczynnikowy model osobowości, zwany także teorią „Wielkiej Piątki”, która – jak sama nazwa wskazuje – mówi o pięciu podstawowych wymiarach osobowości człowieka. Są to:

1. Introwersja (unikanie ludzi)
   – ekstrawersja (poszukiwanie stymulacji, towarzyskość).
2.  Neurotyczność (lękliwość, nadwrażliwość)
   – stabilność emocjonalna (zrównoważenie).
3. Zamkniętość (dogmatyzm, konserwatyzm)
   – otwartość na doświadczenie (wyobraźnia).
4. Nieustępliwość (podejrzliwość, egocentryzm, ...