Towary niebezpieczne. Klasyfikacja i zagrożenia

Klasa 4.1

Wśród klasy 4.1 wyróżniono określone grupy materiałów:

• materiały stałe łatwo zapalne i przedmioty;
• stałe lub ciekłe substancje samoreaktywne;
• materiały wybuchowe stałe odczulone;
• materiały polimeryzujące;
• substancje, które są podobne do substancji samoreaktywnych.

Do materiałów stałych zapalnych zaliczono ciała stałe łatwo ulegające zapaleniu oraz materiały, które wykazują tendencję do zapalenia się wskutek tarcia. Materiały stałe łatwo zapalne natomiast reprezentowane są przez materiały występujące w różnej postaci (sproszkowanej, granulowanej, pasty), które mogą się łatwo zapalić wskutek krótkotrwałego kontaktu ze źródłem zapłonu. Kolejna z grup, substancje samoreaktywne, obejmuje substancje termicznie niestabilne, które są podatne na rozkład silnie egzotermiczny, nawet bez udziału tlenu. Rozkład materiałów samoreaktywnych może zostać zainicjowany przez wiele czynników. Można do nich zaliczyć: ciepło, kontakt z określonymi zanieczyszczeniami typu: kwasy, zasady, związki metali ciężkich, jak również czynniki pochodzenia mechanicznego – tarcie, uderzenie. Szybkość postępującego rozkładu jest zależna przede wszystkim od rodzaju materiału samoreaktywnego oraz temperatury. Wzrost temperatury powoduje wzrost szybkości rozkładu materiałów samoreaktywnych. Zagrożenie dodatkowe stwarzane przez te materiały może wynikać z wydzielających się toksycznych gazów lub par powstających w wyniku rozkładu materiału samoreaktywnego, zwłaszcza w przypadku zapalenia się go.

Biorąc pod uwagę wpływ temperatury na rozkład tych materiałów, warto podkreślić, że podczas realizacji przewozu niektórych substancji samoreaktywnych temperatura powinna być kontrolowana. Działanie to ma na celu zapobiegnięcie negatywnym skutkom, tj. egzotermicznemu rozkładowi. Bardzo duże zagrożenie stanowi fakt, że część substancji samoreaktywnych może rozkładać się w sposób wybuchowy, zwłaszcza pod zamknięciem. W związku z tym wrażliwość materiałów na czynniki inicjujące i efekty niepożądane modyfikuje się za pomocą rozcieńczalników lub odpowiednich opakowań. Głównymi grupami związków, reprezentującymi substancje samoreaktywne, są: azozwiązki alifatyczne, azydki organiczne, sole diazoniowe, związki N-nitrozowe oraz sulfohydrazydy aromatyczne.

Materiały niebezpieczne – wybuchowe stałe odczulone i polimeryzujące

Materiały wybuchowe stałe odczulone, jako grupa reprezentująca klasę 4.1, są materiałami, które zostały zwilżone wodą, alkoholem lub innymi substancjami bądź mieszaninami kompatybilnymi z nimi, celem zminimalizowania właściwości wybuchowych tych materiałów. Substancje używane w tym celu muszą wykazywać pełną kompatybilność z tymi materiałami wybuchowymi, aby nie wystąpiło ryzyko zainicjowania reakcji niebezpiecznej. Do materiałów wybuchowych stałych odczulonych zaliczono m.in.: pikrynian amonu, dinitrofenol oraz dinitrorezorcyna. Ostatnia grupa reprezentująca klasę 4.1 to materiały polimeryzujące. Bez stabilizacji ulegają one silnie egzotermicznej reakcji, która skutkuje powstawaniem większych cząstek lub tworzeniem się polimerów w normalnych warunkach realizacji przewozu. Towary niebezpieczne klasy 4.1 to np.: naftalen, fosfor amorficzny, guma odpadowa.

Klasa 4.2

Klasę 4.2 reprezentują materiały piroforyczne oraz materiały i przedmioty samonagrzewające się. Samonagrzewanie jest procesem stopniowym. Polega on na reakcji materiału z tlenem zawartym w powietrzu, na skutek czego dochodzi do wydzielania energii cieplnej. W sytuacji gdy szybkość wytwarzania ciepła i jego kumulacji jest wyższa niż szybkość jego wydzielania, może dojść do zjawiska samozapalenia materiału i w konsekwencji do jego spalania. Materiały piroforyczne są najbardziej podatne na samozapalenie. Wykazują tę tendencję już przy zetknięciu z powietrzem nawet w małych ilościach, w ciągu krótkiego czasu, nawet 5 minut. Materiały i przedmioty samonagrzewające się mogą natomiast ulegać zapaleniu tylko w dużych ilościach i po upływie długiego czasu. Substancje i przedmioty reprezentujące tę grupę wykazują podatność na samonagrzewanie się w zetknięciu z powietrzem, bez dostarczania energii z zewnątrz. Towary niebezpieczne klasy 4.2 to np: fosfor biały i żółty, metale i stopy piroforyczne, bawełna zwilżona.

Klasa 4.3

Zagrożenie powodowane przez materiały zaklasyfikowane do klasy 4.3 określono tytułem tej klasy. Dodatkowo wydzielające się gazy palne mogą tworzyć z powietrzem mieszaniny wybuchowe. W związku z tym istnieje wysokie ryzyko zapalenia takiej mieszaniny od wszystkich źródeł zapłonu. Wytworzona fala detonacyjna może zagrozić ludziom i środowisku naturalnemu. Natężenie zagrożenia dominującego w klasie 4.3, tak jak w innych klasach, gdzie ma to uzasadnienie, określa się za pomocą grupy pakowania. Natężenie to różnicuje się na podstawie intensywności reakcji materiału z wodą oraz ilości gazu palnego wydzielanego w określonej jednostce czasu z ustalonej ilości próbki materiału badanego. Towary niebezpieczne klasy 4.3 to np.: fosforek wapnia, amalgamaty metali alkalicznych, karbid.

Galeria

Zobacz więcej