Sygnaliści – zgłoszenia wewnętrzne

Czym zatem są działania następcze?

Po pierwsze, mają one ustawowo nakreślony cel: mają doprowadzić do oceny prawdziwości informacji zawartych w zgłoszeniu, czyli jest to cel weryfikacyjny. Ale jest też cel drugi, który wskazuje ustawodawca, dotyczący przeciwdziałający naruszeniu prawa czyli cel mitygacyjny. Co istotne, działania następcze nie są równoznaczne z wewnętrznym postępowaniem wyjaśniającym. Można powiedzieć, że między tymi dwoma pojęciami zachodzi relacja zawierania. Bowiem działania następcze są szerszym katalogiem, w ramach którego funkcjonują także wewnętrzne postępowania wyjaśniające.

Jak rozumieć działania następcze?

Z pomocą przychodzi ustawodawca, który wskazał otwarty katalog działań, które powinien podjąć podmiot prawny w ramach wyjaśnienia zgłoszenia i przeciwdziałania naruszeniom prawa.

Po pierwsze działanie, czyli konieczność podjęcia jakiejś czynności, aktywności po stronie przyjmującego zgłoszenie podmiotu prawnego. W tym zawartym przez ustawodawcę katalogu są postępowania wyjaśniające, kluczowe do weryfikacji, czy doszło do naruszenia prawa, a jeżeli tak, to w jaki sposób zmitygować jego rezultaty.

Rezultaty z postępowania wyjaśniającego pozwalają na decyzję o podjęciu innych działań następczych. Wydaje się więc, że wewnętrzne postępowanie wyjaśniające, jest niepomijalnym etapem wyjaśniania zgłoszenia. Co prawda ustawodawca nie wskazuje żadnego kierunku co do etapów tego postępowania wyjaśniającego, to wydaje się, że konieczny jest element fazy wstępnej pozwalającej podjąć decyzję, czy zgłoszenie nadaje się do dalszego procedowania.

Innym działaniem następczym, które wskazuje ustawodawca, jest wszczęcie kontroli lub postępowania administracyjnego. W przypadku wewnętrznych postępowań wyjaśniających, wszczęcie kontroli wewnętrznej wydaje się jak najbardziej możliwe. Natomiast w kontekście postępowania administracyjnego, to w moim przekonaniu, ujęcie jest nieprecyzyjne, ale może nim być informacja do właściwych organów, które takie postępowanie administracyjne będą mogły wszcząć na podstawie otrzymanej informacji.

Trzecia kategoria działań następczych przewidzianych przez ustawodawcę, to wniesienie oskarżenia. Patrząc na to z perspektywy podmiotu prawnego, istnieje jedynie możliwość prywatnego aktu oskarżenia. Można też, w konsekwencji postępowania wyjaśniającego, wziąć pod uwagę zgłoszenie do organów ścigania, a te w wyniku swoich działań, mogą je zakończyć wniesieniem aktu oskarżenia z oskarżenia publicznego.

Co prawda, możliwość zawiadomienia organów ścigania o popełnieniu przestępstwa nie została wprost ujęta w katalogu działań następczych, ale, mając na uwadze cały system prawny i obowiązki wynikające z norm prawnych, wydaje się to być jak najbardziej uzasadnione.

Także działania w celu odzyskania środków finansowych zostały ujęte przez ustawodawcę. Może to być wezwanie do zapłaty, albo cywilne, klasyczne powództwo o zapłatę.

W ramach działań następczych ujęte zostało także zamknięcie procedury realizowanej w ramach systemu zgłoszeń wewnętrznych.

Podsumowanie

Warto podkreślić, że działania następcze każdorazowo będą wyglądały inaczej. Każda sprawa, każde rozpatrywane zgłoszenie, z uwagi na swoje indywidualne aspekty i cechy, będzie wymagało nieco innego podejścia. Dlatego też działania następcze mogą mieć charakter zarówno karno-prawny, cywilno-prawny, prawno-pracowniczy, administracyjno-prawny lub dyscyplinarny.

Jednocześnie ustawę o ochronie sygnalistów należy czytać, rozumieć i interpretować wspólnie z innymi aktami normatywnymi, które obowiązują w naszym porządku prawnym.

Rozwiązanie przyjęte w ustawie o ochronie sygnalistów cechują wady i zalety.

Zalety: katalog dróg prawnych możliwych do podjęcia, jest otwarty.

Wady: brak klarownej ścieżki, którą powinien przejść podmiot prawny, a to generuje pewnego rodzaju ryzyko arbitralizmu i woluntaryzmu.

Źródło: Państwowa Inspekcja Pracy

Może Cię także zainteresować: Racjonalne podejście do zarządzania ryzykiem – Zasada ALARP. Aspekt prawny