Praca w pobliżu linii średniego napięcia przyczyną wypadku przy pracy

Ad 1.

Jan Kowalski w firmie AB był zatrudniony od trzech miesięcy i przeszedł tylko instruktaż ogólny i stanowiskowy na stanowisku pracy monter instalacji sanitarnych. W aktach sprawy znajduje się oświadczenie o zapoznaniu się z ryzykiem zawodowym, lecz nie jest wskazane, jakiego stanowiska pracy dotyczy. W aktach sprawy znajduje się „Karta oceny ryzyka zawodowego na stanowisku elektromonter linii napowietrznych i kablowych – praca związana z przecinką drzew”, z którą Jan Kowalski zapoznał się jako pracownik firmy PW, gdzie przed podjęciem pracy w firmie AB pracował na stanowisku pomocnik elektryka.

Ocena ryzyka zawodowego

W ocenie ryzyka zawodowego nie ma informacji, jakie działania należy wykonać podczas wytyczania miejsca pracy z zachowaniem środków ostrożności w wyznaczeniu strefy ochronnej itp. W pozycji „6. Przygotowanie miejsca pracy i jego likwidacja – pod względem elektrycznym” w rubryce „sposoby redukcji” widnieje zapis: „przestrzeganie postanowień i przepisów instrukcji BHP obowiązujących w tym zakresie w zakładzie, zachowanie koncentracji, użycie sprzętu ochronnego”. Jednak w dokumentacji nie ma wytycznych, z jakich instrukcji i przepisów należy korzystać.

Zeznania świadków potwierdzają, że Jan Kowalski już wcześniej pracował przy pracach typu wycinka drzew: „Jan Kowalski nie pierwszy raz pracował przy wycince drzew pod liniami średniego i wysokiego napięcia”, „Jan Kowalski też kilka dni już pracował przy wycince drzew pod liniami wysokiego i średniego napięcia”, „Jan Kowalski wcześniej już kilkakrotnie był przydzielany do różnych brygad w celu wykonywania prac porządkowych przy przycinaniu gałęzi i z pewnością miał do czynienia z takimi narzędziami jak piła teleskopowa”.

Instruktaż stanowiskowy

W instruktażu stanowiskowym przy wycince drzew i gałęzi pod linią 30 kV pięć dni przed wypadkiem brak jest informacji dotyczącej posługiwania się piłą na wysięgniku teleskopowym, jak również wyznaczania strefy niebezpiecznej oraz zachowania pracownika w tej strefie. Brak również w aktach sprawy instrukcji bezpiecznego posługiwania się piłą na wysięgniku teleskopowym. Jan Kowalski nie potwierdził podpisem, iż był zapoznany z „Instrukcją BHP przy podcinaniu i ścince drzew”. Ww. instrukcję opatrzono podpisem i pieczęcią starszego inspektora BHP oraz zatwierdzono przez dyrektora ds. produkcji. Instrukcja BHP przy podcinaniu i ścince drzew nie posiada daty jej sporządzenia.

Zasady bezpieczeństwa podczas pracy

Informacje podane przez pracowników pracujących w dniu wypadku z Janem Kowalskim o tym, że zostali poinstruowani o zasadach bezpieczeństwa przy pracy pod liniami wysokiego napięcia są w protokołach przesłuchań świadków podczas toczącego się postępowania: „Rano po przyjeździe do pracy nasz dyrektor udzielił nam ustnego instruktażu”, „Kierownik udzielił nam rano instruktażu przez około 30 min”, „Codziennie rano, zanim wyjeżdżaliśmy z bazy, dyrektor albo kierownik udzielali nam instruktażu”, „Jan Nowak i kierownik Jan Bazyk pouczyli nas o wzmożonej uwadze przy wykonywaniu pracy związanej z wycinką przy zwiększonej wilgotności powietrza i gruntu.

Uwagi polegały na zwróceniu uwagi na przenoszenie elementów metalowych pod linią jak rozłożona drabina lub znaczne gałęzie, gdyż można zaczepić o linę energetyczną”, „Ja ustnie powiadomiłem o wzmożonej uwadze przy wykonywaniu pracy związanej z wycinką przy zwiększonej wilgotności powietrza i gruntu.

Wskazania polegały na zwróceniu uwagi na przenoszenie elementów metalowych pod linią, jak rozłożona drabina czy też nawet gałęzie, aby nie zaczepić o linę energetyczną”. Z powyższych zeznań wynika, że przed rozpoczęciem pracy pracownicy mieli odprawy, na których przełożeni przypominali o zachowaniu bezpieczeństwa przy wykonywanej pracy i trwały one ok. 10-15 min (w opinii biegłego przekazywane wytyczne co do pracy i bezpieczeństwa były ogólne i rutynowe). Biorąc powyższe pod uwagę, można stwierdzić, że Jan Kowalski posiadał wiedzę o zagrożeniach panujących w obrębie czynnej linii energetycznej 30 kV, jednak nie ma tego faktu odnotowanego w dokumentach firmy AB, tj. brak dokumentu, który poświadczyłby to, że Jan Kowalski został przeszkolony przez bezpośredniego przełożonego w firmie AB.

Ad 2.

Celem szkolenia wstępnego BHP, instruktażu ogólnego jest zaznajomienie pracownika w szczególności z: podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy zawartymi w Kodeksie pracy, przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązującymi w danym zakładzie pracy, zasadami udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku. Celem instruktażu stanowiskowego jest uzyskanie przez pracownika: informacji o czynnikach środowiska pracy występujących na danym stanowisku pracy i w jego bezpośrednim otoczeniu oraz o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną pracą, wiedzy i umiejętności dotyczących sposobów ochrony przed zagrożeniami wypadkowymi i zagrożeniami dla zdrowia w warunkach normalnej pracy i w warunkach awaryjnych, wiedzy i praktycznych umiejętności z zakresu bezpiecznego wykonywania powierzonej pracy.

Brak spełnienia obowiązków wynikających z przepisów

Dopuszczenie Jana Kowalskiego do pracy bez wymaganego szkolenia, instruktażu stanowiskowego oraz zapoznania ze stosownymi instrukcjami BHP dotyczącymi prac z wykorzystaniem piły teleskopowej w obrębie czynnej linii energetycznej 30 kV stanowiło uchybienie ze strony firmy AB, zatem firma nie dopełniła ciążącego na niej obowiązku wynikającego z przepisów:

1. Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy:
   • art. 237 § 1. „Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy”.
   • art. 237 § 2. „Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie. Szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest wymagane w przypadku podjęcia przez niego pracy na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę”.
   • art. 2374 § 1. „Pracodawca jest obowiązany zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac”.
2. Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy:
   • § 11 ust. 1. „Instruktaż stanowiskowy przeprowadza się przed dopuszczeniem do wykonywania pracy na określonym stanowisku”.

Galeria