Kolejne pytania i odpowiedzi ze specjalnej infolinii PIP dla powodzian

Główny Inspektor Pracy Marcin Stanecki podjął decyzję o uruchomieniu specjalnej infolinii dla pracowników i pracodawców z terenów objętych powodzią. Pod numerem (22) 391 83 70 eksperci Państwowej Inspekcji Pracy będą dostępni od poniedziałku do piątku, w godzinach 9.00-15.00.

Czytaj także: Usuwanie skutków powodzi usprawiedliwia nieobecność w pracy

Jeżeli miasto Wrocław nie jest wymienione w wykazie gmin, w których są stosowane szczególne rozwiązania związane z usuwaniem skutków powodzi, a pracownik zamieszkuje w powiecie kłodzkim ujętym w tym wykazie, to czy może skorzystać z art. 8 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi? Pracę wykonywać może, ale nie może dojechać na miejsce.

Tak, pracownik może powołać się na art. 8 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi. Powiat kłodzki znajduje się na terenie poszkodowanym powodzią, do którego stosuje się rozwiązania szczególne określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 16 września 2024 r. w sprawie wykazu gmin, w których są stosowane szczególne rozwiązania związane z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r. oraz rozwiązań stosowanych na ich terenie (Dz. U. poz. 1371). Brak możliwości dojazdu do pracy, z uwagi chociażby na nieprzejezdne drogi, stanowi „faktyczną niemożność świadczenia pracy”, a tym samym podstawę usprawiedliwienia nieobecności pracownika w pracy.

Czy ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi dotyczy również usprawiedliwiania nieobecności na służbie przez żołnierzy WOT, którzy zamieszkują na terenie zalanym, ale nie określonym rozporządzeniem?

Nie, żołnierze obrony terytorialnej zobowiązani są do usprawiedliwiania nieobecności na służbie na zasadach określonych w ustawie z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny. Zgodnie z art. 480 tej ustawy, decyzję w zakresie uznania przyczyn nieobecności za usprawiedliwione lub nieusprawiedliwione podejmuje dowódca jednostki wojskowej. Wprawdzie zasady usprawiedliwiania nieobecności w pracy w związku z powodzią określone w ustawie z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi, stosuje się odpowiednio do osób wykonujących pracę na podstawie stosunku służbowego, to żołnierze obrony terytorialnej mogą korzystać z tych rozwiązań tylko wtedy, gdy zamieszkują na terenie gmin poszkodowanych powodzią i objętych rozporządzeniem.

Czy pracodawca, którego pracownik mieszkający na terenie poza wskazanym w rozporządzeniu, ale również zalanym, z którego nie może dojechać do pracy bo jego samochód został zalany, a to jego jedyny środek transportu do pracy, może usprawiedliwić nieobecność pracownika na mocy ustawy o powodzianach?

Nie. Szczególne rozwiązania określone w ustawie mogą być stosowane na terenach określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z 16 września 2024 r. w sprawie wykazu gmin, w których są stosowane szczególne rozwiązania związane z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r. oraz rozwiązań stosowanych na ich terenie (Dz. U. z 2024 r. poz. 1371). Zatem do pracownika zamieszkującego na terenie nie objętym rozporządzeniem mają zastosowanie przepisy ogólne Kodeksu pracy oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1632). W myśl tych przepisów przyczynami usprawiedliwiającymi nieobecność pracownika w pracy są zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy. W związku z tym nie ma przeszkód prawnych, aby pracodawca usprawiedliwił pracownikowi każdą nieobecność w pracy związaną z powodzią oraz uznał ją za płatną. Wówczas wypłata wynagrodzenia za czas nieobecności będzie zależała od woli pracodawcy i jego możliwości finansowych.

Jakie są zasady zwolnienia od pracy strażaka OSP w celu przeciwdziałania zalaniu i udzielania pomocy powodzianom i sposób jego wynagradzania?

Do udziału w działaniach ratowniczych i akcjach ratowniczych jest uprawniony strażak ratownik OSP. Na podstawie art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych, pracodawca jest zobowiązany do zwolnienia od świadczenia pracy strażaka ratownika OSP biorącego udział w działaniach ratowniczych i akcjach ratowniczych, a także na czas niezbędny do odpoczynku. W odniesieniu do sposobu wynagradzania takich osób, wskazać należy, że strażak ratownik OSP, który uczestniczył w działaniu ratowniczym, akcji ratowniczej – otrzymuje ekwiwalent pieniężny. Jego wysokość ustala właściwa rada gminy w drodze uchwały. Nie rzadziej niż raz na 2 lata – w wysokości nie przekraczającej 1/175 przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto. Ekwiwalent ten nalicza się za każdą rozpoczętą godzinę liczoną od zgłoszenia wyjazdu z jednostki ochotniczej straży pożarnej.

Może Cię również zainteresować: Państwowa Inspekcja Pracy na pomoc powodzianom