Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy

Jak co roku w ostatnim tygodniu kwietnia będziemy obchodzić Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy oraz Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych. Warto się przy tej okazji zastanowić nad tym jak doszło do ustanowienia tych Dni oraz nad związkiem przyczynowo-skutkowym między wypadkowością przy pracy a spójnością polskiego systemu ochrony człowieka w środowisku pracy.

Krótka historia Dnia Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych oraz Światowego Dnia Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy

W 1996 r. Międzynarodowa Konfederacja Wolnych Związków Zawodowych (ICFTU) podczas obchodów w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku doprowadziła 28 kwietnia do zapalenia świec i zniczy ku czci pracowników poszkodowanych w wypadkach przy pracy. W ten sposób doszło do umiędzynarodowienia Dnia Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych, który po raz pierwszy obchodzono w Kanadzie w 1989 r.

Międzynarodowa Konfederacja Wolnych Związków Zawodowych (ICFTU) była międzynarodowym związkiem zawodowym utworzonym 7 grudnia 1949 r. w wyniku rozłamu w ramach Światowej Federacji Związków Zawodowych (WFTU), gdy na początku zimnej wojny znaczna liczba niekomunistycznych narodowych federacji związków zawodowych
(w tym amerykańska AFL-CIO, brytyjska TUC, francuska FO, włoska CISL i hiszpański UGT) odłączyła się zarzucając prorosyjskim, stalinowskim tzw. komunistom dominację w centralnych instytucji WFTU.  W rezultacie – podczas konferencji w Londynie, w której uczestniczyli przedstawiciele blisko 48 milionów członków z 53 krajów federacje te utworzyły konkurencyjną ICFTU. Od lat pięćdziesiątych ICFTU aktywnie rekrutowała nowych członków w krajach rozwijających się najpierw Azji, a później – Afryki. W 1975 roku były agent CIA Philip Agee ujawnił w książce „Inside the Company: CIA Diary”, że ICFTU było „centrum pracy utworzonym i kontrolowanym przez CIA w celu przeciwstawienia się Światowej Federacji Związków Zawodowych (WFTU)”.

Walka w obronie praw pracowniczych

Niezależnie od tych inspiracji centralnym punktem działalności ICFTU była walka w obronie praw pracowniczych m.in. poprzez lobbowanie za ratyfikacją tak zwanych „podstawowych standardów pracy” – ośmiu kluczowych konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczących wolności zrzeszania się, zniesienia pracy dzieci, pracy przymusowej oraz eliminacji dyskryminacji w miejscu pracy. W swojej konstytucji Konfederacja zobowiązała się do „obrony wolności człowieka, promowania równości szans dla wszystkich ludzi, dążenia do wyeliminowania na całym świecie wszelkich form dyskryminacji lub podporządkowania ze względu na rasę, religię, płeć lub pochodzenie, przeciwstawiania się i zwalczania totalitaryzmów i agresji w każdej formie”.

Konstytucja ta wymieniała aż siedemnaście celów. W związku z tym jej przeciwnicy argumentowali, że od samego początku były niemożliwe do osiągnięcia. Zwłaszcza przy niewielkiej kadrze i budżecie. Przykładowo statut ICFTU nakazywał „prowadzenie programu edukacji związkowej i robotniczej” oraz udzielanie „pomocy dotkniętym skutkami klęsk żywiołowych i przemysłowych”. Jednak po upadku rządów postalinowskich partii tzw. komunistycznych w Związku Radzieckim i państwach Europy Wschodniej liczba członków Federacji gwałtownie wzrosła z 87 milionów w 1988 r. do 100 milionów w 1992 r., kiedy federacje związków zawodowych z krajów byłego tzw. bloku radzieckiego przystąpiły do ​​ICFTU., co poważnie wzmocniło możliwość realizacji celów Konfederacji.

Naruszenia

ICFTU opublikowała coroczne raporty, w których dokumentowała naruszenia popełniane przez rządy, przemysłowców oraz siły wojskowe i policyjne wobec pracowników i związków zawodowych. Opublikowany 7 czerwca 2006 r. raport podał dane za rok 2005. Komunikat prasowy ICFTU OnLine donosił, że „115 związkowców zostało zamordowanych za obronę praw pracowniczych w 2005 r., podczas gdy ponad 1600 zostało poddanych brutalnym atakom, a około 9 000 aresztowano… Prawie 10 000 pracowników zostało zwolnionych za przynależność do związków zawodowych, a prawie 1700 zatrzymano”. Był to ostatni raport przed zjednoczeniem światowego ruchu związkowego.

Do umiędzynarodowienia wydarzenia jakie miało miejsce w siedzibie ONZ w 1996 r. przyczyniła się AFL-CIO,  która ogłosiła 28 kwietnia „Dniem Pamięci Pracowników”, aby uczcić setki tysięcy pracujących ludzi, którzy każdego roku ginęli i ranili się w pracy. Amerykańska federacja związków zawodowych przyjęła dzień 28 kwietnia jako rocznicę wejścia w życie w USA Ustawy o bezpieczeństwie i higienie pracy z 1970 r., którą prezydent Richard M. podpisał 29 grudnia 1970 r., oraz ustanowienia na jej mocy przez Kongres USA 28 kwietnia 1971 r. rządowej Agencji Bezpieczeństwa i Higieny Pracy.

W latach sześćdziesiątych ekspansja gospodarcza doprowadziła do wzrostu wskaźników obrażeń w miejscach pracy. Spowodowana tym walka związków zawodowych o poprawę warunków pracy, o równouprawnienie w pracy Amerykanów Afrykańskiego pochodzenia, a także napięcia społeczne wywołane skutkami dla pracowników amerykańskiej wojny w Wietnamie wywołała presję polityczną, która skłoniła Kongres do ustanowienia OSHA w dniu wejścia w życie Ustawy o BHP. Nowa agencja obejmowała wiele z tego, czym pierwotnie zajmowało się Biuro Standardów Pracy.

OSHA

Amerykańska OSHA to duża agencja regulacyjna Departamentu Pracy Stanów Zjednoczonych, która pierwotnie miała federalne uprawnienia wizytacyjne do inspekcji i badania miejsc pracy. Jej misją jest „zapewnienie bezpiecznych i zdrowych warunków pracy dla pracujących mężczyzn i kobiet poprzez ustalanie i egzekwowanie standardów oraz zapewnianie szkoleń, pomocy, edukacji i pomocy”. W 1972 r. rozpoczął działalność Instytut Szkoleniowy OSHA, który szkoli personel BHP z sektora rządowego i prywatnego. OSHA w swojej historii prowadziła szereg szkoleń, programów uznawania systemów BHP w firmach, udzielała pomocy w zapewnianiu zgodności miejsc pracy z obowiązującymi standardami. 

W 1978 r. Agencja rozpoczęła program grantowy, obecnie nazywany Susan Harwood Training Grant Program, mający na celu szkolenie pracowników i pracodawców w zmniejszanie zagrożeń w miejscu pracy. Praktyka wykazała, że inspekcje bezpieczeństwa w miejscu pracy OSHA zmniejszają wskaźniki obrażeń a przede wszystkim koszty obrażeń bez negatywnego wpływu na zatrudnienie, sprzedaż, ratingi kredytowe lub przetrwanie firm. OSHA zapoczątkowała w 1982 r. Programy Ochrony Dobrowolnej, które umożliwiają pracodawcom ubieganie się jako „wzorcowe miejsca pracy” o uzyskanie specjalnego oznaczenia, jeśli spełniają określone wymagania. Agencja jest odpowiedzialna za egzekwowanie różnych ustaw i przepisów dotyczących sygnalistów.

Galeria