Dialog o mobbingu – padły propozycje zmian

Może Cię również zainteresować: Największe targi BHP na Śląsku

Państwowa Inspekcja Pracy od 2023 roku przygląda się, w jaki sposób pracodawcy realizują obowiązek przeciwdziałania mobbingowi wynikający z art. 94[3] § 1 Kodeksu pracy. Badaniem objęto pracodawców, u których przeprowadzano kontrole w następstwie skargi dotyczącej mobbingu. Przedmiotem badania było m.in. ustalenie najczęściej stosowanych form przeciwdziałania mobbingowi, a jednocześnie inspektor pracy miał możliwość zastosowania podczas kontroli anonimowej ankiety do badania środowiska pracy. Należy zaznaczyć, że jedynie 44 proc. pracodawców wyraziło zgodę na proponowane przez inspektora przeprowadzenie rozpoznania zjawiska mobbingu z pomocą ankiety. Analiza kontroli przeprowadzanych w następstwie skarg, których przedmiotem były zachowania lub działania o charakterze mobbingu, wskazuje, że tylko 41 proc. skarżących wyraziło zgodę na ujawnienie, że kontrola przeprowadzana jest w następstwie dokonanego zgłoszenia.

Z badania Inspekcji Pracy wynika, że najczęściej spotykane formy przeciwdziałania mobbingowi przez pracodawców to:

• opracowanie polityki przeciwdziałania mobbingowi;
• opracowanie procedury postępowania (rozpatrywania skarg) na wypadek wystąpienia zjawiska mobbingu;
• szkolenia (wykłady, warsztaty) kadry zarządzającej;
• wyznaczenie osoby pełnomocnika ds. przeciwdziałania mobbingowi.

– Muszę podkreślić, że tylko 19 proc. skarżących skorzystało z wewnątrzzakładowej procedury postępowania opracowanej na wypadek wystąpienia zjawiska mobbingu – informował Główny Inspektor Pracy, wskazując na brak zaufania pracowników do rozwiązań wewnątrzzakładowych.

Analiza skarg, w których zawarty był zarzut mobbingu, wskazuje, że często jest on niewłaściwie identyfikowany przez skarżących. Działania lub zachowania pracodawców bądź współpracowników w większości przypadków nie wypełniały definicji mobbingu określonej w Kodeksie pracy. Najczęściej wynikały one raczej z braku kultury osobistej lub nieprzestrzegania zasad współżycia społecznego. Często były to zdarzenia jednorazowe bądź sporadyczne.

Z kolei przedmiotem skarg w zakresie dyskryminacji były najczęściej zarzuty dotyczące:

• dyskryminacji przy kształtowaniu wynagrodzenia za pracę lub innych warunków zatrudnienia (m.in. przy przyznawaniu nagród, premii, podwyżek);
• dyskryminacji przy awansowaniu lub przyznawaniu innych świadczeń związanych z pracą;
• dyskryminacji przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe;
• dyskryminacji przy nawiązywaniu lub rozwiązywaniu stosunku pracy (ze względu na zatrudnienie w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy, płeć, wiek lub niepełnosprawność).

– Niestety, w wielu przypadkach brak jasno sprecyzowanego przedmiotu skargi oraz lakoniczność opisu, jak również niemożność zweryfikowania zgłaszanych przypadków dyskryminacji na podstawie obiektywnych kryteriów, nie pozwalały na potwierdzenie zasadności zarzutów – wyjaśniał Marcin Stanecki.

Szef Inspekcji Pracy podkreślił wagę szkoleń dla pracowników w tym zakresie.

– Są bardzo ważne, gdyż mobbing jest często nadużywanym pojęciem. Pracownicy posługują się nim dla opisania każdej sytuacji, w której spotykają się z odmową ze strony pracodawcy lub poleceniem służbowym, które tworzy niekomfortową sytuację. Doskonale ilustrują to przykłady, w których pracownicy skarżą się, że doznali mobbingu w pracy, ponieważ pracodawca nie udzielił im urlopu w podanym przez nich terminie, polecił pracę w godzinach nadliczbowych w związku ze zwiększoną liczbą zamówień, odmówił udzielenia dodatkowej przerwy na papierosa, nie wypłacił na czas wynagrodzenia z uwagi na wiadomą pracownikowi upadłość i związaną z nią niewypłacalność czy wydał polecenie zachowania porządku w miejscu pracy – przytoczył konkretne przykłady Marcin Stanecki.

Dlatego działania Państwowej Inspekcji Pracy mające na celu przeciwdziałanie mobbingowi i dyskryminacji obejmują także działalność prewencyjną i poradnictwo.

– W bieżącym roku w każdym okręgowym inspektoracie pracy zostanie zorganizowana specjalna konferencja na temat mobbingu. Zaprosimy wielu pracodawców, którzy opowiedzą, w jaki sposób starają się przeciwdziałać temu zjawisku w swoich przedsiębiorstwach. I na tej podstawie opracujemy katalog dobrych praktyk – zobowiązał się Główny Inspektor Pracy.

„Przeciwdziałanie negatywnym skutkom stresu w miejscu pracy”

Ponadto Państwowa Inspekcja Pracy od 10 lat prowadzi program profilaktyczny „Przeciwdziałanie negatywnym skutkom stresu w miejscu pracy”, który jest skierowany do szerokiego grona odbiorców: pracodawców, pracowników, związków zawodowych oraz innych osób zainteresowanych.

Program realizowany jest kompleksowo we wszystkich okręgowych inspektoratach pracy, a podejmowane działania składają się z kilku ścieżek wspierających pracodawców, których interesuje tematyka zagrożeń psychospołecznych, a przede wszystkim planujących działania naprawcze w swoich zakładach pracy. Szkolenia są prowadzone metodą tradycyjną oraz w formie online. Dotyczą zagrożeń psychospołecznych związanych ze stresem, mobbingiem, dyskryminacją, nierównym traktowaniem, molestowaniem psychicznym, seksualnym, przemocą, agresją.

Szczególnie istotnym elementem przeciwdziałania mobbingowi i dyskryminacji jest budowanie wśród pracowników świadomości związanej z poprawnym rozpoznawaniem i rozróżnianiem oraz przeciwdziałaniem niepożądanym sytuacjom.

Koordynatorzy tematu promują kodeksy etyczne i polityki antymobbingowe w zakładach pracy, wspierają pracodawców i przedstawicieli pracowników przy tworzeniu wewnętrznych procedur antymobbingowych.

Okręgowe inspektoraty pracy aktywnie uczestniczą m.in. w targach branżowych, targach pracy, targach edukacyjnych, a także same organizują konferencje i seminaria. Podczas tych wydarzeń koordynatorzy tematu na stoiskach informacyjnych udzielają porad m.in. z zakresu mobbingu i dyskryminacji w miejscu pracy. Popularyzowanie treści programu profilaktycznego „Przeciwdziałanie negatywnym skutkom stresu w miejscu pracy” odbywa się również za pośrednictwem internetu, na portalach społecznościowych, tj. Facebook i X.

Źródło: Państwowa Inspekcja Pracy

Może Cię także zainteresować: Bezpieczeństwo na polskich budowach