Czynniki psychofizyczne

Stres zawodowy

Czym jest stres? Mówiąc o zagrożeniach występujących w zakładach pracy, mamy zwykle na myśli czynniki fizyczne, chemiczne lub biologiczne. Wraz z postępem naukowo-technicznym wspomniane, tradycyjne zagrożenia zmniejszają swe znaczenie. W coraz większym stopniu wprowadzane są bowiem do zakładów nowe zabezpieczenia, m.in. nowoczesne osłony maszyn i urządzeń, czujniki fotoelektryczne itd. W miejsce dotychczasowych zagrożeń pojawiają się lub przybierają na sile nowe, takie jak na przykład stres. Temu zagadnieniu poświęcimy teraz nieco uwagi.

Słowo stres weszło już do naszego codziennego słownika. Używamy go wtedy, gdy chcemy opisać swoje złe samopoczucie wywołane m.in. konfrontacją z innymi osobami, trudnościami w pracy lub w życiu prywatnym. Pojęcie stresu wprowadził do nauki w latach 30. ubiegłego wieku Hans Selye. Stwierdził on w badaniach nad zwierzętami, że niektóre bodźce, tzw. stresory, do których należały m.in. wysokie temperatury,
substancje toksyczne, urazy fizyczne, powodowały pewien powtarzający
się, identyczny zestaw reakcji. Ten zestaw zachowań, niezależny od rodzaju bodźca, Hans Selye nazwał stresem. Z punktu widzenia fizjologicznego, za stres uważa się wysoki poziom psychicznego pobudzenia i napięcia w organizmie, często przekraczający możliwości danej osoby do uporania się z nim, co może w skrajnych przypadkach prowadzić do załamania nerwowego lub w ostateczności do choroby psychicznej.

Eustres i distres

Stres powstaje w wyniku reakcji organizmu na docierające bodźce, które pobudzają podwzgórze i przysadkę mózgową tak, by stymulowały wydzielanie hormonów nadnerczy (m.in. adrenaliny) do krwi, co powoduje przyspieszenie akcji serca, częstości oddechu i podwyższenie poziomu cuk...