Bezpieczeństwo w strefach zagrożonych wybuchem. Wybuch pyłu węglowego

Warunki konieczne do powstania wybuchu pyłu węglowego

Aby nastąpił wybuch mieszaniny pyłu węglowego z powietrzem, musi być spełnionych kilka czynników:

• pył węglowy musi być wybuchowy, to znaczy zawierać więcej niż 10% części lotnych w przeliczeniu na bezwodną i bezpopiołową substancję węglową;
• musi być rozdrobniony – ziarna, nie przechodząc przez sito o wymiarach oczka 1,0 x 1,0, mm nie są uważane za pyły;
• pył węglowy musi być wymieszany z powietrzem w granicach od 50 do 1000 g/m³;
• gdy mamy mieszaninę, która spełnia powyższe warunki, wystarczy tylko inicjał (temperatura), aby nastąpił wybuch.

Wybuch pyłu węglowego powstały w jednym miejscu może przenosić się, gdyż powoduje on powstanie nowych obłoków pyłu, które dalej wybuchają. W ten sposób może on obejmować coraz to nowe grupy wyrobisk. Rozwijający się wybuch może objąć dużą część kopalni, a nawet całą kopalnię. Obecność metanu zwiększa zdolność wybuchową pyłu węglowego. Na przykład przy stężeniu metanu 2% wybuch pyłu węglowego jest już możliwy przy ilości pyłu 10 g/m³ powietrza. W historii górnictwa znane są wypadki, których skutki były wprost katastrofalne. W roku 1906 w kopalni Courrieres na skutek wybuchu pyłu węglowego zginęło 1099 górników. A w Kopalni Halemba w 2006 r. w wyniku wybuchu pyłowego zginęło 21 górników.

Często mówi się o zagrożeniach wybuchowych skojarzonych jako wybuch metanu i pyłu węglowego lub tąpnięcie i wybuch pyłu węglowego. Te sytuacje mogą spowodować wybuch pyłu węglowego, o ile wystąpią opisane powyżej warunki konieczne do jego zaistnienia. W roku 2018 doszło do dwóch tragedii w górnictwie – w maju 2018 r. na Kopalni „Zofiówka” wchodzącej w skład JSW S.A., w wyniku której zginęło 5 górników,...