Specjalna infolinia dla powodzian już działa. Przedstawiamy pierwsze pytania i odpowiedzi

Może Cię także zainteresować: Sygnaliści – prawa i obowiązki

Czy pracownik nieobecny w pracy w związku z powodzią może liczyć na wypłatę wynagrodzenia ponad to, co zostało zapisane w przepisach przeciwpowodziowych?

Niezależnie od regulacji dotyczących usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy w związku z powodzią – zawartych w ustawie o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi, stosownie do § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy i udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 1632) – przyczynami usprawiedliwiającymi nieobecność pracownika w pracy są zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy. W związku z tym nie ma przeszkód prawnych, aby pracodawca usprawiedliwił pracownikowi każdą nieobecność w pracy związaną z powodzią oraz uznał ją za płatną. W takim przypadku wypłata wynagrodzenia za czas nieobecności będzie zależała od woli pracodawcy i jego możliwości finansowych.

Wskutek powodzi zamknięto żłobek i  przedszkole, więc muszę przejąć opiekę nad dziećmi. Jak mogę to uregulować od strony pracodawcy?

Zamknięcie takich placówek i konieczność sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem w wieku do 8 lat usprawiedliwia nieobecność w pracy. W razie zaistnienia takich okoliczności za czas tej nieobecności w pracy, w przypadkach określonych w art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby lub macierzyństwa, pracownikowi przysługuje zasiłek opiekuńczy. Dodatkowo na podstawie art. 188 Kodeksu pracy pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Czy trudności z dojazdem do miejsca pracy na zalanych terenach lub konieczność usuwania skutków powodzi mogą być podstawą do skorzystania z tzw. urlopu na żądanie?

W sytuacjach nagłych pracownik może skorzystać z płatnego urlopu na żądanie. Zgodnie z art.  167²  Kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu. Urlop ten jest objęty wymiarem urlopu wypoczynkowego przysługującemu pracownikowi w danym roku.

Ponadto, zgodnie z art. 148¹ Kodeksu pracy, pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin, z powodu działania siły wyższej, w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika.  W okresie tego zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia.Pracodawca zobowiązany jest udzielić ww. zwolnienia na wniosek zgłoszony przez pracownika najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia. O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym zwolnienia od pracy decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym.

Dodatkowo w przypadku konieczności osobistej opieki nad członkiem rodziny lub osobą zamieszkującą w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych, na podstawie art. 173¹ Kodeksu pracy pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego urlop opiekuńczy, w wymiarze 5 dni.

Firma, w której pracuję, mieści się na terenie zalanym obecnie przez wodę. Jestem gotowy do pracy, ale zakład nie funkcjonuje. Czy dostanę pensję?

W przypadku, gdy pracodawca nie dopuści pracownika do świadczenia pracy, mimo że pracownik będzie gotów do jej wykonywania, znajdzie zastosowanie art. 81 § 1 Kodeksu pracy, przewidujący zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy. Taka sytuacja będzie miała miejsce w sytuacji, gdy pracodawca w związku z powodzią będzie np. musiał zamknąć swój zakład pracy albo jego część bądź nie ma możliwości polecenia pracownikowi wykonywania pracy zdalnej.

Z art. 81 k.p. wynika, że pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje pełne wynagrodzenie, a w przypadku osób otrzymujących wynagrodzenie akordowe czy prowizyjne – 60 proc. tej kwoty.

W każdym przypadku wynagrodzenie przysługujące pracownikowi na gruncie art. 81 k.p. nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, które obecnie wynosi 4300 zł brutto.

Ponadto pracodawca może na czas przestoju powierzyć pracownikowi inną odpowiednią pracę. Za której wykonanie przysługuje wynagrodzenie przewidziane za tę pracę, nie niższe jednak od wynagrodzenia ustalonego zgodnie z art. 81 § 1 k.p. Jeżeli przestój nastąpił z winy pracownika, przysługuje wyłącznie wynagrodzenie przewidziane za wykonaną pracę.

Czytaj także: Państwowa Inspekcja Pracy na pomoc powodzianom