Promieniowanie jonizujące

Promieniowanie jonizujące to wszystkie rodzaje promieniowania, które wywołują jonizację ośrodka materialnego, tj. oderwanie przynajmniej jednego elektronu od atomu lub cząsteczki albo wybicie go ze struktury krystalicznej.

Promieniowanie jonizujące to promieniowanie elektromagnetyczne (np. rentgenowskie lub gamma) oraz promieniowanie korpuskularne (np. promienie α, β, pozytony, neutrony i protony). Cząstki α są słabo przenikliwe, czyli charakteryzują się promieniowaniem o bardzo krótkim zasięgu w materii, zwykle kilkadziesiąt mikronów, i dużą gęstością jonizacji. Promieniowanie to zatrzymuje kartka papieru lub kilkucentymetrowa (do 10 cm) warstwa powietrza. Szybkie elektrony zwane są cząstkami β, gdy emitują je nietrwałe jądra atomowe.

Źródłem tego promieniowania są przede wszystkim naturalne pierwiastki promieniotwórcze oraz produkty rozpadu jąder atomowych w reaktorach jądrowych. Cząstki β wywołują znacznie mniejszą gęstość jonizacji wzdłuż swej drogi niż cząstki α i mają znacznie większy od nich zasięg w materii, do kilku milimetrów. Promieniowanie β jest bardziej przenikliwe, z łatwością przechodzi przez papier, ale zatrzyma je folia aluminiowa lub warstwa powietrza o grubości ok. 10 m. Promieniowanie γ i rentgenowskie (promieniowanie X) jest promieniowaniem elektromagnetycznym o bardzo wysokiej częstotliwości. Cząstki tego promieniowania to elektrycznie obojętne kwanty (porcje) energii, z których każdy może być pochłonięty tylko w całości; nie może więc tracić w oddziaływaniu części swej energii (co zachodziło w przypadku innych rodzajów promieniowania). Powoduje to, że promieniowanie γ lub rentgenowskie jest bardzo przenikliwe i nie można określić jego zasięgu w materii.

Zwykle określa się raczej grubość warstwy materii potrzebnej do np. dwukrotnego osłabienia natężenia tego ...