Jak zapewnić możliwość ewakuacji w bezpieczne miejsce?

Z pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi powinna być zapewniona możliwość ewakuacji (opuszczenia strefy zagrożonej) w bezpieczne miejsce, na zewnątrz budynku lub do sąsiedniej strefy pożarowej. Przybliżamy wymagania ewakuacyjne.

Jakie są wymagania ewakuacyjne? Przez strefę pożarową rozumie się przestrzeń wydzieloną w ten sposób, aby w określonym czasie pożar nie przeniósł się na zewnątrz (lub do wewnątrz) wydzielonej przestrzeni. Ewakuacja może odbywać się bezpośrednio z pomieszczenia lub drogami komunikacji ogólnej, tzw. „drogami ewakuacyjnymi”.

Podstawę prawną rozpatrywanego zagadnienia stanowi:

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. w Dz.U. z 2005 r., poz. 1422),
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. z 2010 r., nr 109, poz. 719).

Jak spełnić wymagania ewakuacyjne dotyczące obiektów i pomieszczeń?

By zapewnić bezpieczną ewakuację z obiektów i pomieszczeń, należy przede wszystkim uwzględnić liczbę przebywających tam ludzi i ich stan sprawności. Z tego m.in. powodu wprowadzono podział obiektów budowlanych ze względu na kategorie zagrożenia ludzi (ZL). Inne czynniki, które należy jeszcze uwzględnić, to funkcja, wielkość i wysokość pomieszczeń oraz obiektów, a także ich obciążenie ogniowe. Obciążenie ogniowe zależy od ilości materiałów palnych w budynku.

Obciążenie ogniowe (gęstość obciążenia ogniowego) oznacza energię cieplną „Q”. Może ona powstać przy spaleniu materiałów palnych znajdujących się w pomieszczeniu, strefie pożarowej lub składowisku materiałów, przypadającą na jednostkę powierzchni tego obiektu. Jednostką obciążenia ogniowego (gęstości obciążenia ogniowego) jest MJ/m².

Pozostałe warunki bezpiecznej ewakuacji to:

• istnienie określonej ilości wyjść, przy odpowiedniej ich szerokości,
• zachowanie dopuszczalnych długości dróg ewakuacyjnych,
• zapewnienie bezpiecznych pożarowo obudów dróg ewakuacyjnych,
• zabezpieczenie dróg ewakuacyjnych przed zadymieniem.

Przeciwpożarowy wyłącznik prądu

Przeciwpożarowy wyłącznik prądu odcina dopływ prądu do wszystkich obwodów, z wyjątkiem obwodów zasilających instalacje i urządzenia, których funkcjonowanie jest niezbędne podczas pożaru. Należy go stosować w strefach pożarowych o kubaturze przekraczającej 1000 m³ lub zawierających strefy zagrożone wybuchem. Poza tym przeciwpożarowy wyłącznik prądu powinno się umieścić w pobliżu głównego wejścia do obiektu lub złącza i odpowiednio oznakowany. Odcięcie dopływu prądu przeciwpożarowym wyłącznikiem nie może powodować samoczynnego załączenia drugiego źródła energii elektrycznej, w tym zespołu prądotwórczego, z wyjątkiem źródła zasilającego oświetlenie awaryjne, jeżeli występuje ono w budynku.

Wyjście ewakuacyjne

Przepisy dotyczące ewakuacji stanowią, że drzwi służące za wyjście ewakuacyjne powinny otwierać się na zewnątrz pomieszczeń w przypadku:

• zagrożenia wybuchem lub możliwością pojawienia się substancji utrudniających ewakuację (trujących, duszących itp.),
• przeznaczonych do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób,
• przeznaczonych dla ponad 6 osób o ograniczonej zdolności poruszania się.

Łączną szerokość drzwi „w świetle”, stanowiących wyjścia ewakuacyjne z pomieszczenia, należy obliczać proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać w nim równocześnie. Przyjmuje się co najmniej 0,6 m szerokości na 100 osób. Trzeba przy tym zaznaczyć, że najmniejsza szerokość drzwi „w świetle” powinna wynosić 0,9 m, a w przypadku drzwi służących ewakuacji do 3 osób – 0,8 m.

Wyjścia ewakuacyjne z pomieszczenia zagrożonego wybuchem na drogę ewakuacyjną powinny prowadzić przez przedsionki przeciwpożarowe. Ich ściany, stropy i drzwi wykonano z materiałów niepalnych. Szerokość drzwi stanowiących wyjście ewakuacyjne z budynku, a także szerokość drzwi na drodze ewakuacyjnej, prowadzącej z klatki schodowej, powinna być nie mniejsza niż szerokość biegu tej klatki schodowej.

Drzwi wieloskrzydłowe, stanowiące wyjście ewakuacyjne z pomieszczenia oraz na drodze ewakuacyjnej, powinny mieć co najmniej jedno, nieblokowane skrzydło drzwiowe o szerokości nie mniejszej niż 0,9 m. Zabrania się stosowania do celów ewakuacji drzwi obrotowych i podnoszonych. Na drogach ewakuacyjnych można natomiast stosować drzwi rozsuwane. Jednak pod warunkiem, że istnieje możliwość ręcznego otwierania tych drzwi (obok automatycznego) i po rozsunięciu pozostaną one w pozycji otwartej – w przypadku awarii drzwi lub pożaru w obiekcie.